Η 26η Ιούλη 1953 σηματοδοτεί την απαρχή της μεγάλης λαϊκής εξέγερσης στην Κούβα κατά του αμερικανόθρεφτου δικτατορικού καθεστώτος του Φουλχένσιο Μπατίστα, που κατέληξε στη νίκη της Επανάστασης, την 1η Γενάρη του 1959. Την ημέρα εκείνη πραγματοποιήθηκε επίθεση ένοπλης ομάδας 119 ανταρτών στους στρατώνες της Μονκάδα στο Σαντιάγκο ντε Κούμπα. Παρά τη στρατιωτική αποτυχία της, ήταν η σπίθα για την αφύπνιση της λαϊκής συνείδησης και την οργάνωση ενός πλατιού λαϊκού κινήματος κατά της δικτατορίας. Επικεφαλής της ομάδας ανταρτών που αποδεκατίστηκε, ήταν ο νεαρός δικηγόρος Φιντέλ Κάστρο που συνελήφθη και φυλακίστηκε.
Τον Νοέμβριο του 1954, μετά τη αμνηστία που δίνει –ως αποτέλεσμα της ογκούμενης λαϊκής πίεσης- το καθεστώς Μπατίστα στους πολιτικούς κρατούμενους, ο Κάστρο αυτοεξορίζεται στο Μεξικό απ’ όπου θα προετοιμάσει τη συνέχεια της δράσης κατά της δικτατορίας στην Κούβα. Συγκροτεί ομάδα ανταρτών στην οποία συμμετέχουν ο αδερφός του Ραούλ, ο Καμίλο Σιενφουέγκος, ο Χουάν Αλμέιδα κ.α. Αργότερα θα προστεθεί στην ομάδα ο Αργεντίνος γιατρός Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Τον Νοέμβριο του 1956 η αντάρτικη ομάδα θα επιβιβαστεί στο πλοιάριο «Γκράνμα» με κατεύθυνση τις ακτές της Κούβας. Στις 2 Δεκεμβρίου 1956 πραγματοποιείται η απόβαση των πρώτων 82 ανταρτών, οι οποίοι ξεκινούν αμέσως τον ανταρτοπόλεμο στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα.
Στις 30 Νοεμβρίου του 1956 εκδηλώνεται ένοπλη εξέγερση στο Σαντιάγκο από εργάτες και φοιτητές, ενώ το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς η χώρα παραλύει από γενική απεργία.
Στις 13 Μαρτίου 1957 πραγματοποιείται επίθεση στο Προεδρικό Μέγαρο που οδηγεί, παρά την αποτυχία της, σε εξέγερση στην Αβάνα.
Το 1958, όλη η χώρα βρίσκεται σε κλίμα ξεσηκωμού, με μαζικές και συνεχιζόμενες απεργίες και διαδηλώσεις, ενώ οι αντάρτικες ομάδες καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του νησιού.
Στις 21 Αυγούστου του 1958, ο Τσε Γκεβάρα εξορμά με 140 αντάρτες από τη Σιέρα Μαέστρα για την επαρχία Λας Βίγιας. Με την κατάληψη της πόλης Σάντα Κλάρα η μάχη παίρνει αποφασιστικά τροπή υπέρ των επαναστατικών δυνάμεων.
Στις 31 Δεκεμβρίου ο Μπατίστα εγκαταλείπει την Αβάνα και την Κούβα. Την πρωτοχρονιά του 1959 οι «μπαρμπούδος» (γενειοφόροι) του Φιντέλ Κάστρο εισέρχονται θριαμβευτικά στην Αβάνα. Η Επανάσταση έχει ανατρέψει την εξουσία και καταλαμβάνει την εξουσία.
Στην ομιλία του στις 8 Ιανουαρίου 1959 ο Φ. Κάστρο θα πει: «Ποιος όμως νίκησε τον πόλεμο; Ο λαός. Ο λαός νίκησε τον πόλεμο. Τον πόλεμο αυτό δεν τον κέρδισε κανείς άλλος παρά μόνο ο λαός. Και αυτό το λέω, σε περίπτωση που κάποιος νομίζει ότι τον κέρδισε ο ίδιος, ή σε περίπτωση που κάποιο στράτευμα νομίζει ότι τον πόλεμο τον νίκησε αυτό. Γι’ αυτό, πρώτα απ’ όλα ο λαός».
[απόσπασμα από το βιβλίο «Σύντομη Ιστορία της Κουβανικής Επανάστασης» του Αρνάλντο Σίλβα Λεόν, εκδ. ΚΨΜ]
