«Το κεφάλαιο το τρομάζει η έλλειψη κέρδους ή το πολύ μικρό κέρδος […]. Όταν το κεφάλαιο έχει το ανάλογο κέρδος, γίνεται τολμηρό. Με δέκα τα εκατό (10%) κέρδος αισθάνεται τον εαυτό του σίγουρο και μπορεί να το χρησιμοποιήσει κανείς παντού, με 20% γίνεται ζωηρό, με 50% γίνεται θετικά παράτολμο, με 100% τσαλαπατάει όλους τους ανθρώπινους νόμους, με 300% δεν υπάρχει έγκλημα που να μη ριψοκινδυνεύσει να το πράξει»
Καρλ Μαρξ
Ο πόλεμος δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο απ όλους. Για τους φτωχούς πόλεμος σημαίνει θάνατος και εξαθλίωση. Για τους πλούσιος πόλεμος σημαίνει μπίζνα. Για μια χώρα σαν την Ελλάδα που έχει άμεση εμπλοκή στον πόλεμο (όχι μόνο μέσα από την αποστολή στρατιωτικού υλικού στο καθεστώς Ζελένσκι, αλλά και από τη μετατροπή της χώρας σε μια απέραντη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ), ο πόλεμος σημαίνει περεταίρω ταξική υποτίμηση, κοινωνική ερημοποίηση, ενεργειακή φτώχεια, ακρίβεια, επισφάλεια, εντατικοποίηση της εργασίας, στρατιωτικοποίηση της οικονομίας, όξυνση της καταστολής. Αυτά για τους φτωχούς. Για τους πλούσιους ο πόλεμος είναι μια καλή ευκαιρία να (ξανα)γεμίσουν τα πορτοφόλια τους.
Το ιδιαίτερα προνομιούχο και «εθελοντικά φορολογούμενο» ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο τα τελευταία χρόνια φάνηκε ιδιαίτερα ευέλικτο μέσα στη δίνη των ενεργειακών ανταγωνισμών. Πριν από δέκα χρόνια το μερίδιό του στον παγκόσμιο στόλο μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου βρίσκονταν μόλις στο 3%. Ο πόλεμος και ο αναπροσανατολισμός της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής (με την απόπειρα απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και την προσκόλληση στο πανάκριβο αμερικάνικο LNG, με τα ναύλα μεταφοράς μέσω Ατλαντικού να εκτοξεύονται στα 500 χιλιάδες δολάρια την ημέρα) αύξησαν ραγδαία το μερίδιο στο 21%! Ένα παράδειγμα «ευπροσάρμοστου» πλοιοκτήτη είναι ο Γιώργος Προκοπίου, ο «έλληνας εφοπλιστής με τη σωστή μύτη» σύμφωνα με τα Γερμανικά ΜΜΕ, ο οποίος την άνοιξη του 2022 υπέγραψε τη ναύλωση από τη γερμανική κυβέρνηση δύο Πλωτών Μονάδων Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης (FSRU). Σύμφωνα με ανακοίνωση του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού Uniper, η εταιρεία του Προκοπίου Dynagas θα συμμετάσχει στα σχέδια ενεργειακής απεξάρτησης της Γερμανίας από το ρωσικό αέριο με δύο υπερσύγχρονα τάνκερ, το Transgas Force και το Transgas Power. Σύμφωνα με τη Handelsblatt τέτοιου είδους τάνκερ υπάρχουν μόνο 48 στον κόσμο και κοστίζουν 300 εκατομμύρια δολάρια το καθένα. Όπως γράφει η εφημερίδα: «οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατάλαβαν πολύ νωρίτερα από τους ανταγωνιστές τους από άλλες χώρες την αυξανόμενη σημασία του LNG στην αγορά φυσικού αερίου. Από τα 640 δεξαμενόπλοια LNG που πλέουν αυτή τη στιγμή στις θάλασσες του κόσμου, τα 135 ανήκουν σε Έλληνες πλοιοκτήτες, με τον Προκοπίου να ελέγχει 17 εξ αυτών». Σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών: «οι Έλληνες πλοιοκτήτες διαθέτουν τα μεγαλύτερα µερίδια διεθνώς στην αγορά LNG µε ποσοστό 22,35%, διαδραματίζοντας, παράλληλα, πρωταγωνιστικό ρόλο και στον κλάδο του LPG, ελέγχοντας το 15,58% του παγκόσμιου στόλου υγραεριοφόρων».
Ο στόλος των ελλήνων εφοπλιστών το 2022 αυξήθηκε κατά 361 πλοία σε σχέση με πέρσι (5.875 έναντι 5514 το 2021, 4.936 το 2018 και 4.746 το 2017). Ενώ ο πληθυσμός της Ελλάδας αντιπροσωπεύει μόνο το 0,15% του παγκόσμιου πληθυσμού, τα ελληνόκτητα πλοία αντιπροσωπεύουν το 1/5 περίπου της παγκόσμιας χωρητικότητας. Σύμφωνα με την εταιρεία αποτίμησης εμπορικών πλοίων VesselsValue από το 2018 έως το 2022, η αξία του ελληνόκτητου στόλου αυξήθηκε κατά 92%, από τα 82,85 δισεκατομμύρια δολάρια στα 158,97 δισεκατομμύρια. Όπως αναφέρει η VesselsValue, παρά την κατάταξη της Ελλάδας μόλις στην 87η θέση παγκοσμίως ως προς τον συνολικό πληθυσμό, το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο έρχεται στην τρίτη θέση ως προς την ιδιοκτησία πλοίων το 2022, ακριβώς πίσω από την Κίνα και την Ιαπωνία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου Clarksons το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο ξόδεψε το 2022 13,5 δισ. δολάρια για αγορές και ναυπηγήσεις πλοίων, ενώ περισσότερα από 5 δισ. δολάρια μπήκαν στις τσέπες τους από πωλήσεις πλοίων.
Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει το 59% του στόλου που ελέγχεται από Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν :
-το 31,78% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων
-το 25,01% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου
-το 22,35% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG)
-το 15,60% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χημικών & προϊόντων πετρελαίου
-το 13,85% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς Υγροποιημένου Αερίου Πετρελαίου (LPG)
-το 9,33% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων
Η αυξημένη παρουσία του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου μόνο τυχαία δεν είναι. Οι Έλληνες εφοπλιστές συμμετέχουν ενεργά στις πολεμικές μπίζνες των ΗΠΑ και επιβραβεύονται γι’ αυτό. Ας μην ξεχνάμε πως τον Νοέμβριο του 1997 ο τότε πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Γιάννης Λύρας, από την Ουάσιγκτον χαρακτήριζε τον ελληνικό εμπορικός στόλο ως το «πέμπτο όπλο του ΝΑΤΟ»! Δήλωνε τότε ο Λύρας πως ο ελληνικός εμπορικός στόλος: «από στρατηγικής απόψεως συνιστά το μεγαλύτερο στόλο στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, διαθέσιμο δε σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης», δίνοντας ως παράδειγμα τη βοήθεια που παρείχαν οι Έλληνες εφοπλιστές στον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο. Ο τότε υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Ρ. Σλέιτερ, επιβεβαίωσε τον Λύρα λέγοντας: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν ότι μπορούν να βασίζονται στον ελληνικό εμπορικό στόλο σε περιόδους κρίσεως». Και πράγματι, δυο χρόνια αργότερα το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο είχε ενεργό συμμετοχή στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, μεταφέροντας στρατιώτες και πολεμικό υλικό για λογαριασμό των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Κλείνοντας το κείμενο, αξίζει να αναφέρουμε πως παρά τη μεγέθυνση του ελληνόκτητου στόλου και τον κομβικό του ρόλο στους ενεργειακούς ανταγωνισμούς, η συρρίκνωση του ελληνικού νηολογίου συνεχίζεται με σταθερούς ρυθμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας μόνο το 14% του στόλου των Ελλήνων εφοπλιστών είναι νηολογημένα υπό ελληνική σημαία, ενώ το 25% βρίσκεται υπό Λιβεριανή σημαία, το 24% υπό τη σημαία των Νήσων Μάρσαλ, το 16% υπό τη σημαία της Μάλτας κλπ. Γιατί συμβαίνει αυτό; Τον Μάιο του 2021 ο τότε Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Πάνος Λασκαρίδης στα πλαίσια ντοκιμαντέρ για την ελληνική ναυτιλία έδωσε μια πειστική εξήγηση: «Η ναυτιλία δεν χρειάζεται την κυβέρνηση, το υπουργείο την ΙΜΟ (International Maritime Organisation) και τον πρωθυπουργό. Έχουν χεσμένο τον πρωθυπουργό, γι’ αυτούς δεν έχει καμία χρησιμότητα. Γιατί; Επειδή η ναυτιλία δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα. Δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να κερδίσει ένας πλοιοκτήτης στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν φορτία, δεν υπάρχουν ναυλοσύμφωνα, τίποτα στην Ελλάδα. Μόνο τα γραφεία των πλοιοκτητών είναι στην Ελλάδα. Το 80% των πλοίων τους έχουν ξένη σημαία. Δεν τους νοιάζει η ελληνική σημαία»
Πολύκαρπος Γ.
(Δημοσιεύθηκε στο 13ο τεύχος του Ζερμινάλ)
