Προβολή του ντοκιμαντέρ «Ο αντιφασιστικός αγώνας στη Μέση Ανατολή» του Λεωνίδα Βαρδαρού, με την παρουσία συντελεστών του ντοκιμαντέρ.
Στον πολιτικό χώρο της Ταξικής Αντεπίθεσης, Πέμπτη 25 Ιουλίου 9μμ Καλλιδρομίου 49 Εξάρχεια
Το ντοκιμαντέρ «Ο αντιφασιστικός αγώνας στη Μέση Ανατολή» του Λεωνίδα Βαρδαρού – γνωστού μεταξύ άλλων και για το υπέροχο «Ludlow, Οι Ελληνες στους πολέμους του άνθρακα»- καλύπτει δύο σχετικά παραμερισμένες πτυχές της εγχώριας ιστορίας της Κατοχής.
Η πρώτη σχετίζεται με την προσφυγική ροή από την Ελλάδα προς την Τουρκία αρχικά και στη συνέχεια σε άλλες χώρες της Αραβικής και της Αφρικής αλλά και στην Κύπρο, όπου στήθηκαν προσφυγικοί καταυλισμοί. Αυτοί οι προσφυγικοί καταυλισμοί υπολογίζεται πως φιλοξένησαν περίπου 50.000 πρόσφυγες την περίοδο 1940-44.
Η δεύτερη και βασική πτυχή που πραγματεύεται το ντοκιμαντέρ είναι η αντιφασιστική επαναστατική δράση που αναπτύσσεται εντός του στρατεύματος που σχηματίστηκε από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου ως επί το πλείστων από πρόσφυγες.
Φορέας της δράσης αυτής υπήρξε η Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση (ΑΣΟ), που ιδρύθηκε ένα σχεδόν μήνα μετά το ΕΑΜ, τον Οκτώβριο του 1941, με πρωτοβουλία ενός πυρήνα κομμουνιστών αγωνιστών, με επικεφαλής τον θρυλικό Γιάννη Σαλλά -μετέπειτα πολιτικό επίτροπο του ΔΣΕ-, ο οποίος έφτασε στη Μέση Ανατολή έχοντας αποδράσει σχεδόν ετοιμοθάνατος από τα κολαστήρια του μεταξικού καθεστώτος.
Οι σκοποί της ΑΣΟ αφορούσαν όχι μόνο τη διοίκηση και τον προσανατολισμό του στρατεύματος, αλλά και τον μεταπολεμικό χαρακτήρα της Ελλάδας, τη στιγμή που η συνέχεια του κράτους της 4ης Αυγούστου στη διοίκηση του στρατεύματος αλλά και στην ίδια τη κυβέρνηση του Καΐρου (λχ Μανιαδάκης) ήταν φανερή, αντίστοιχα όπως και η επιδίωξη των Άγγλων να διατηρήσουν μεταπολεμικά – αδιαφορώντας για τη βούληση του ελληνικού λαού- το οικονομικό και πολιτικό στάτους κβο που είχαν εγκαθιδρύσει για δεκαετίες στη χώρα.
Με τις προθέσεις της κυβέρνησης του Καΐρου να εκδηλώνονται συνεχώς προς τη δημιουργία ενός στρατεύματος όχι αρωγού του αντιφασιστικου αγώνα αλλά οργάνου στην πραγματικότητα των Άγγλων για το τσάκισμα του λαϊκού κινήματος ύστερα από την απελευθέρωση από τη γερμανική Κατοχή, η ΑΣΟ ύστερα από σειρα αγωνιστικών κινήσεων το 1942 και 1943 θα οργανώσει εξέγερση τον Απρίλιο του 1943 ενάντια στην απόπειρα να εκκαθαριστεί το στράτευμα από το πολυάριθμο πλέον αντιφασιστικό δυναμικό. Εξέγερση που περιλάμβανε καταλήψεις πολεμικών πλοίων, στρατοπέδων, και στρατιωτικών υποδομών όπως το Γενικό Επιτελείο, το Υπουργείο Ναυτικών, το Αρχηγείο του Στόλου, το στρατόπεδο Έλλη, και το θωρηκτό Αβέρωφ, και η οποία θα κατασταλεί από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση με τη συνδρομή των αγγλικών στρατευμάτων. Το στράτευμα πλέον εκκαθαρίζεται και μετατρέπεται σε καθαρόαιμο όργανο της ελληνικής αστικής τάξης και των Άγγλων. Ενώ οι χιλιάδες στρατιώτες που συνελήφθησαν, θα φυλακιστούν κατω από βάρβαρες συνθήκες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην έρημο, με πολλούς από αυτούς να γνωρίζουν το θάνατο από τη δίψα και τη ζέστη.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η λειτουργια των συγκεκριμένων στρατοπέδων συγκέντρωσης υπήρξε οδηγός λίγα χρόνια αργότερα του στρατόπεδου συγκέντρωσης της Μακρονήσου. Η δράση της ΑΣΟ και η εξέγερση του Απριλίου μπορεί να ιδωθεί ως ένα ηρωϊκό και συνάμα τραγικό διάβημα αναφορικά με τα σχέδια των Άγγλων και βέβαια των υποτελών τους ελληνικων κυβερνήσεων σχετικά με το εγχώριο λαϊκό απελευθερωτικο κίνημα. Σχέδια που μπήκαν σε ράγες υλοποίησης λίγο αργότερα μέσω της συνθήκης του Λιβάνου το καλοκαίρι του ‘44 με τη συμφωνία όλων των αντιστασιακών οργανώσεων και της κυβέρνησης του Καιρού για συγκρότηση κυβέρνησης “εθνικής ενότητας”.
Στο φόντο αυτό η αποκήρυξη από την ηγεσία του ΕΑΜ της ανταρσίας της ΑΣΟ λίγο νωρίτερα ήταν μια πρώτη από τις πολλές απαράδεκτες παραχώρησεις του κινήματος της ΕΑΜικής εθνικής αντίστασης. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι ο πρόλογος της τραγωδίας που ολοκληρώθηκε με την ήττα του Δεκέμβρη του 1944 και τη συνθήκη της Βάρκιζας το Φλεβάρη του 1945. διαδραματίστηκε στη Μέση Ανατολή.
Σε κάθε περίπτωση ο αντιφασιστικός αγώνας στη Μέση Ανατολή φανερώνει πολλά από τα δύσκολα στρατηγικά επίδικα που κλήθηκε να απαντήσει το εαμικο κίνημα την περίοδο της Κατοχής, όσο και τις μεγάλες αντιφάσεις στις οποίες αυτό υπέπεσε στην προσπάθεια του να τις δώσει.
Υπό αυτήν την έννοια η ιστορική γνώση γύρω από αυτό αποτελεί πολύτιμο εφόδιο για την κατανόηση της κορυφαίας σελίδας της ιστορίας της ταξικής πάλης στη χώρα, αυτής της δεκαετίας του 1940.
