Ένα ογκώδες συλλαλητήριο με επεισόδια, συμπλοκές με την αστυνομία και εισβολή στο δημαρχείο, πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα ως διαμαρτυρία στην αύξηση της τιμής του ψωμιού. Κάπως έτσι θα περιγράφονταν σήμερα το συλλαλητήριο που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1915.
Όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών» το συλλαλητήριο που είχε καλεστεί από επαγγελματικές τάξεις ως διαμαρτυρία στην αύξηση της τιμής του ψωμιού κατέληξε ως παλλαϊκό, με πλήθος κόσμου να συγκεντρώνεται κρατώντας μαύρες σημαίες, ένα κοντάρι με ένα καρβέλι ψωμί που έγραφε «Πύργος 60» (γιατί στον Πύργο Ηλείας το ψωμί πουλιόταν 60 λεπτά), αλλά και το λάβαρο του Συνδέσμου των Εργατών καλυμμένο με μαύρο ύφασμα («μελανό κρεπ» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα).
Τα πρώτα «επεισόδια» παραλίγο να ξεσπάσουν μπροστά από το ζαχαροπλαστείο «Μολφέτα» καθώς ενώ το πλήθος κραύγαζε εναντίων των εργοστασιαρχών, κάποιοι θέλησαν να εισβάλουν στο ζαχαροπλαστείο πιστεύοντας πως εντός του, βρίσκονταν οι αρχές. Καθώς όμως αντελήφθησαν πως κανείς δεν ήταν μέσα, αποφεύχθηκε η πρώτη εισβολή.
Στη συνέχεια εκφωνήθηκαν λόγοι και κατέληξαν σε δύο ψηφίσματα, ένα προς το δήμαρχο που απαιτούσε την αφαίρεση του δημοτικού φόρου επί των αλεύρων και επί του σταριού και ένα προς την κυβέρνηση. Το δεύτερο αυτό ψήφισμα έχει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αφού εν ολίγοις οι προτάσεις που καταλήγει είναι οι εξής: αφού σε καμία άλλη πόλη δεν πωλείται σε τέτοιες τιμές το ψωμί και εφόσον οι αλευροβιομήχανοι δε συμμορφωθούν με την αρχική διατίμηση, να κατασχεθεί όλη η ποσότητα του σιταριού και των αλεύρων από τις αποθήκες τους, και να πουληθεί σε αρτοποιούς και ιδιώτες από 5 έως 500 οκάδες, σε λογικές τιμές. Επίσης για όσο διαρκεί ο Ευρωπαϊκός πόλεμος να αφαιρεθεί οποιοσδήποτε φόρος στο σιτάρι και το αλεύρι και επιπλέον η κυβέρνηση να μεριμνήσει ώστε να φέρει φορτία σταριού στην Πάτρα, να επιτάξει τα εργοστάσια των Πατρών για το άλεσμα και με δικό τη υπάλληλο να πουλά σε αρτοποιούς και ιδιώτες.
Μετά και την ανάγνωση και αποδοχή των ψηφισμάτων το πλήθος κατευθύνθηκε προς το δημαρχείο, στο οποίο ανέβηκε επιτροπή για να συνομιλήσει με το Δήμαρχο. Κατά την είσοδο της επιτροπής και ενώ είχε κλείσει η πόρτα:
«αίφνης ακούεται φωνή: -Απάνου! απάνου ούλοι! – Απάνου! απάνου! επαναλαμβάνει το πλήθος και ζητεί να παραβιάση την θύραν του Δημαρχείου. Δια των γρόνθων, δια λακτισμάτων, δια των ώμων των οι διαδηλωταί γρονθοκοπούν, λακτίζουν και ωθούν την θύραν της Δημαρχίας μαινόμενοι και αλλόφρονες. –Να ‘δούμε το Δήμαρχο! – Κάτω ο φόρος! – Πεινάμε – Κάτω οι εκμεταλλευταί!»
και ενώ επαναλαμβάνεται νέα προσπάθεια εφόδου, δύο χωροφύλακες επιχειρούν να παρεμποδίσουν την παραβίαση της εισόδου οπότε και το πλήθος τους ορμά, τους γρονθοκοπηθεί και απειλεί να αφαιρέσει τις ξιφολόγχες τους, αλλά καταφθάνει ο Μοίραρχος και απομακρύνει τους χωροφύλακες από το πλήθος. Από το επεισόδιο αυτό εξάπτεται περισσότερο ο κόσμος που τελικά σπάει την πόρτα και
«εισορμά χειμαρρώδες εις το δημαρχείον, το οποίο και εν ριπή οφθαλμού, κατεκλύσθη υπόπτου πλήθους». «Κατά την εισόρμησιν του πλήθους εις τας αιθούσας του Δημαρχείου εθραύσθησαν τινές υαλοπίνακες και εις λαμπτήρ φωταερίου της αιθούσης» (σπάστηκαν κάποια τζάμια και μια λάμπα).
Ενώ η επιτροπή είχε ήδη συμφωνήσει με το δήμαρχο, καθώς υπήρξε παρεξήγηση ως προς το μέγεθος του δημοτικού φόρου – ο οποίος τελικά επηρέαζε την τελική τιμή του ψωμιού κατά ¾ του λεπτού και όχι κατά 4 ολόκληρα λεπτά – μετά την εισβολή του πλήθους ο δήμαρχος υποχρεώθηκε να δεσμευθεί να καλέσει το Δημοτικό Συμβούλιο και να εισηγηθεί την κατάργηση του δημοτικού φόρου παρόλο που δε θα μείωνε τη τιμή του ψωμιού.
Στη συνέχεια μέρος του πλήθους και της επιτροπής κατευθύνεται προς το τηλεγραφείο για να αποστείλει το ψήφισμα στην κυβέρνηση και μέρος του πλήθους παραμένει στο δημαρχείο απαιτώντας να εξέλθει και ο Δήμαρχος για να μεταβεί και αυτός στο τηλεγραφείο. Ο δήμαρχος προσπαθούσε να πείσει τους συγκεντρωμένους πως δεν δικαιολογείτο η παρουσία του στο τηλεγραφείο, ωστόσο και αφού η επιμονή των παρευρισκομένων κορυφώνονταν, υποχρεώθηκε να μεταβεί μαζί με τους διαδηλωτές στη νομαρχία για να εκθέσει το ζήτημα και τα αιτήματα τους στο Νομάρχη, όπου εντέλει και ο Νομάρχης συμφώνησε να αναφερθεί και ο ίδιος στο αρμόδιο υπουργείο για το ζήτημα.
Τα αποκόμματα είναι από την εφημερίδα
«Νεολόγος Πατρών» 19 -1-1915 / Αρχείο Μουσείου Τύπου ΕΣΗΕΠΗΝ
