Στις 31 Μαΐου 1949 καταφτάνει στην επικράτεια της Ελεύθερης Ελλάδας, στους θύλακες του Γράμμου και του Βίτσι, ο μεγάλος Γάλλος κομμουνιστής ποιητής Πωλ Ελυάρ. Ο Ελυάρ, ως μέλος γαλλικής αντιπροσωπείας προσωπικοτήτων της πολιτικής και των γραμμάτων, στην οποία συμμετείχαν μεταξύ άλλων, ο Ιβ Φαρζ, μέλος της Μόνιμης Επιτροπής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης και τέως υπουργός, και ο Ζαν Μορίς Ερμάν, ηγετικό στέλεχος του αριστερού σοσιαλιστικού κινήματος της Γαλλίας, μετέβη μέσω Αλβανίας πρώτα στην έδρα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης στο Βίτσι και στη συνέχεια, συνοδεία του Πέτρου Κόκκαλη, στον Γράμμο.
Η πολιτική σημασία της επίσκεψης της γαλλικής αντιπροσωπείας στην Ελεύθερη Ελλάδα ήταν πολύ μεγάλη. Η έμπρακτη στήριξη στον ΔΣΕ ενός κορυφαίου ονόματος της παγκόσμιας διανόησης όπως ο Πωλ Ελυάρ, εκτός του ότι κατέρριπτε με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο τη ρητορική του ελληνικού κράτους για «συμμορίτες και κατσαπλιάδες», δήλωνε παράλληλα ότι τη δεδομένη στιγμή της επίσκεψης ο ΔΣΕ παρέμενε ένας ισχυρός στρατός που κατείχε εδάφη και μπορούσε να υποδέχεται και να φιλοξενεί με ασφάλεια για ημέρες διεθνείς αντιπροσωπείες. Η εικόνα του Πωλ Ελυάρ και της γαλλικής αντιπροσωπείας να επισκέπτονται εγκαταστάσεις της Ελεύθερης Ελλάδας (νοσοκομεία, σχολεία), να συνομιλούν με αξιωματικούς, μαχητές και μαχήτριες εξαίροντας το ήθος και τον αγώνα τους, η εικόνα του Ελυάρ να απευθύνεται με τηλεβόα στους άνδρες του κυβερνητικού στρατού καλώντας τους να τον εγκαταλείψουν αποτελούσαν μια έμπρακτη αναγνώριση και προβολή του αγώνα και των στόχων του ΔΣΕ, σε μια στιγμή μάλιστα που βρισκόταν σε εξέλιξη στον ΟΗΕ πρωτοβουλία ειρήνευσης από την ΕΣΣΔ.
Εμπνεόμενος από τη δεκαπενθήμερη παραμονή του στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας, ο Ελυάρ θα συγγράψει μια σειρά ποιημάτων με τίτλο «Grece, ma rose de raison» («Ελλάδα, ρόδο του λόγου μου»), στα οποία θα υμνήσει τους μαχητές και τις μαχήτριες του ΔΣΕ, τις μάνες και τις χήρες των αγωνιστών, τη φύση των βουνών.
Μιλώντας προς τους μαχητές και τις μαχήτριες του ΔΣΕ, ο Πωλ Ελυάρ θα πει: «Για δεύτερη φορά έρχομαι στην Ελλάδα. Το 1946 στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, το 1949 στο Βίτσι και στο Γράμμο. Βρίσκω πολύ πιο ανώτερο το πνεύμα και τη θέληση αντίστασης και πάλης για λευτεριά, ανεξαρτησία, ειρήνη σήμερα. Νικήσατε τους Ιταλούς, Γερμανούς. Θα νικήσετε και τους Αγγλοαμερικάνους […] Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ’ την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου […] Ζήτω η Ελεύθερη Δημοκρατική Ελλάδα – Ζήτω η Λευτεριά».
Λίγες μέρες αργότερα ο Ελυάρ, σε ομιλία του σε συνέδριο για την ειρήνη στη Βουδαπέστη, θα χαρακτηρίσει την εμπειρία του στην Ελεύθερη Ελλάδα ως τη σημαντικότερη της ζωής του. «Δε μου ήταν δυνατό να μιλήσω για οτιδήποτε άλλο, παρά γι’ αυτό που έζησα δυο βδομάδες στην Ελλάδα. Δυο βδομάδες που ήταν για μένα ολόκληρη ζωή, που θ’ αποτελέσει το σημαντικότερο μέρος της ζωής μου. Επιστρέφω από μια χώρα όπου η ζωή δεν έχει τίποτα το κοινό με την υποταγή».
Η επίσκεψη του Ελυάρ στον Γράμμο σημαδεύει ανεξίτηλα την ιστορική συζήτηση σχετικά με τον ΔΣΕ. Το γεγονός ότι το «τρομερό παιδί του σουρεαλισμού», ο επιστήθιος φίλος του Πάμπλο Πικάσο και στενός σύντροφος του Αντρέ Μπρετόν, του Λουί Αραγκόν και του Τριστάν Τζαρά στο ντανταϊστικό και αργότερα το υπερρεαλιστικό κίνημα, υμνεί τον ΔΣΕ, φτάνοντας να βλέπει στους αντάρτες και τις αντάρτισσές του όσα αναφέρει στο παρακάτω ποίημά του, είναι μια αποστομωτική απάντηση στο τι ήταν ο ΔΣΕ:
«Ο άνθρωπος μεγεθυμένοςστην καρδιά ενός άφθαρτου κόσμουεγγράφει τον ίσκιο του στον ουρανόκαι πάνω στη γη τη φλόγα του».
