Πέμπτη 1/12/2022 18:00 – Καλλιδρομίου 49 στον πολιτικό χώρος της Ταξικής Αντεπίθεσης
Πολιτική εκδήλωση για την εξέγερση τον Δεκέμβρη του 2008
- Πώς φτάσαμε στην εξέγερση τον Δεκέμβρη του 2008.
- Ανάδειξη του πολύμορφου χαρακτήρα και της δυναμικής της εξέγερσης μέσα από τις τοποθετήσεις συντρόφων και συντροφισσών που συμμετείχαν στα γεγονότα.
- Συμπεράσματα, η πολιτική παρακαταθήκη της εξέγερσης, τα πολιτικά και οργανωτικά αντανακλαστικά του κινήματος τα χρόνια της κρίσης.
«Συντρόφισσα, σύντροφε, εξεγερμένη Ελλάδα. Εμείς, οι πιο μικροί, απ’ αυτήν τη γωνιά του κόσμου σε χαιρετάμε. Δέξου το σεβασμό µας και το θαυμασμό µας γι’ αυτό που σκέφτεσαι και κάνεις. Από μακριά μαθαίνουμε από σένα. Ευχαριστούμε».
Subcomandante Marcos, 1ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ της Αξιοπρεπούς Οργής (για τον Δεκέμβρη 2008)
Ο Δεκέμβρης ήταν η απάντηση
Ήταν 6 Δεκέμβρη 2008 όταν οι μπάτσοι Κορκονέας και Σαραλιώτης ακινητοποίησαν το περιπολικό που επέβαιναν στην Χ. Τρικούπη , στην περιοχή των Εξαρχείων, και ακολουθώντας πεζοί την οδό Ναυαρίνου έφτασαν στη Ζωοδόχου Πηγής. Εκεί ο Κορκονέας σημάδεψε και δολοφόνησε τον 16 χρόνο αναρχικό μαθητή Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Ο Αλέξης ξεψύχησε στα χέρια φίλων και συντρόφων στον πεζόδρομο της οδού Μεσολογγίου. Η δολοφονία του αποτέλεσε την αφορμή, αλλά εν μέρει και την αιτία, για να ξεσπάσει η μεγαλύτερη εξέγερση στα μεταπολιτευτικά χρόνια. Όλες οι Κυβερνήσεις πριν από το ξέσπασμα της εξέγερσης του 2008 στο όνομα του νεοφιλελευθερισμού, της καπιταλιστικής “ανάπτυξης” και της βίαιης προσαρμογής στο περιβάλλον των ελεύθερων αγορών, επιτίθενται σε κατακτήσεις που αφορούν την εργασία, την υγεία, την παιδεία, τους μισθούς και τις συντάξεις, τη δημόσια περίθαλψη των εργαζομένων.
Αστυνομική βία – Ο Δεκέμβρης ήταν η αφορμή
Κάποια από αυτά είδαν το φως της δημοσιότητας – όπως έγινε με τον ξυλοδαρμό του Κύπριου φοιτητή από ασφαλίτες στη Θεσσαλονίκη τον Νοέμβριο του 2006. Τα περισσότερα όμως περιστατικά μένουν στο σκοτάδι και αποτελούν κοινό μυστικό στα αστυνομικά τμήματα (ειδικά στης Ομόνοιας και του Αγ. Παντελεήμονα), στα μπουντρούμια της ασφάλειας, στα θαλάσσια σύνορα της χώρας, τις κλούβες των ΜΑΤ, τα κελιά των φυλακών. Στυγερά και φρικιαστικά εγκλήματα συνέβησαν, πριν την εξέγερση, τόσο μέσα στις φυλακές Κορυδαλλού, στην δ’ πτέρυγα, όταν 4 άνθρωποι κάηκαν ζωντανοί και βρέθηκαν απανθρακωμένοι μέσα στο κελί όσο και στα θαλάσσια σύνορα που οι συνεχιζόμενες καταγγελίες σε βάρος του λιμενικού σώματος για δολοφονίες και κακοποιήσεις μεταναστ(ρι)ών, ακόμα και από οργανώσεις παγκόσμιας αναγνώρισης όπως η διεθνής αμνηστία, δεν ανέκοψαν την κάλυψη του κράτους στους ένστολους φονιάδες του που παραμένουν ατιμώρητοι.
Το 2007, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 113 εργαζόμενοι βρήκαν το θάνατο στα σύγχρονα κάτεργα της μισθωτής σκλαβιάς, ενώ από το 2000 μέχρι το 2007 είχαν σκοτωθεί 1.093 εργάτες.
Από τις κινητοποιήσεις των δασκάλων και των συμβασιούχων, των αγροτών και των εργατών, ως τις πιο πρόσφατες κινητοποιήσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, η κατασταλτική βία αποτελεί αποδεδειγμένα κεντρική πολιτική επιλογή του σύγχρονου αστικού κράτους, μέσω της οποίας δηλώνει τόσο την πάγια αρνητική στάση του απέναντι στις όποιες κοινωνικές διεκδικήσεις όσο και τη βούλησή του να συγκρούεται μετωπικά με όσους αντιδρούν στις επιλογές του. Το ποσοστό της βίας που το κράτος εξαπέλυσε εναντίον της κοινωνίας, ειδικά όταν αυτή σήκωσε το ανάστημά της και αντιστάθηκε, την ίδια στιγμή που τα κονδύλια για την ασφάλεια αυξάνονταν συνεχώς και νέες θέσεις δρομολογούνταν για την πρόσληψη περισσότερων μπάτσων, διαμόρφωσε ένα περιβάλλον διάχυτης δυσφορίας προς την αστυνομική βία.
Φασιστική βία
Η συνεργασία των διαφόρων παρακρατικών ομάδων με την επίσημη αστυνομία και το κράτος εκφράστηκε με ένα κύμα βίαιων επιθέσεων κατά πολιτικών και συνδικαλιστικών χώρων και κατά μεμονωμένων μεταναστών και αγωνιστών του κινήματος. Επρόκειτο για ένα κύμα βίας με δεκάδες τραυματίες, κατά το οποίο από τύχη δεν θρηνήσαμε κάποιο θύμα. Αρκετοί αγωνιστές χαροπαλέψαν στις εντατικές για να καταφέρουν τελικά να κρατηθούν στη ζωή, κυρίως μετά από επιθέσεις με μαχαίρια από φασίστες. Οι φασιστικές επιθέσεις και η αυξανόμενη έντασή τους ενεργοποίησαν τα αντιφασιστικά αντανακλαστικά του αναρχικού, κυρίως, κινήματος που αναχαίτισε τα φασιστικά τάγματα εφόδου απαντώντας στην βία τους με βία. Κορύφωση της συγκεκριμένης αντιπαράθεσης αποτέλεσε η οργανωμένη και συλλογική επίθεση αναρχικών και αντιφασιστών στις 19/11/2005 στην περιφρούρηση και στα κεντρικά γραφεία της Χ.Α στην οδό Σολωμού 74 που επέφερε το σφράγισμα τους.
Είχε προηγηθεί, μερικούς μήνες πριν την εξέγερση, η αντιφασιστική διαδήλωση στις 2 Φλεβάρη 2008 στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί, Ματ και μαχαιροβγάλτες της Χρυσής Αυγής, σε αγαστή συνεργασία, επιτέθηκαν από κοινού μαχαιρώνοντας και χτυπώντας δολοφονικά αντιφασίστες διαδηλωτές. Οι μαχαιροβγάλτες βγήκαν μέσα από τις γραμμές της αστυνομίας, διέφυγαν ανενόχλητοι και παρέμεναν επί ώρες υπό την προστασία των διμοιριών που τους φυγάδευσαν με το σύνολο του οπλοστασίου τους άθικτο.
Φοιτητικό κίνημα – ο αγώνας για την κατάργηση του άρθρου 16
Η “κρίση στην Παιδεία”, όπως τιτλοφορούνταν όλα τα σχετικά δημοσιεύματα και ρεπορτάζ της περιόδου, κορυφώθηκε το Γενάρη-Μάρτη του 2007. Ήταν το δεύτερο κύμα φοιτητικών καταλήψεων σε εννέα μήνες και ο τρίτος γύρος των κινητοποιήσεων συνολικά για την Παιδεία μέσα στο ίδιο διάστημα. Το πρώτο ξέσπασμα είχε γίνει το Μάη-Ιούνη του 2006 όταν οι φοιτητικές καταλήψεις σάρωσαν όλα τα πανεπιστήμια της χώρας και, μαζί με την απεργία διαρκείας των πανεπιστημιακών, ανάγκασαν τη Γιαννάκου να αναβάλει την προγραμματισμένη μέσα στο καλοκαίρι ψήφιση του νέου Νόμου Πλαίσιο. Ακολούθησε, το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς η -εμπνευσμένη από τη φοιτητική νίκη- απεργία διαρκείας των δασκάλων που για έξι εβδομάδες συγκλόνισε τα σχολεία με αιτήματα αυξήσεις και προσλήψεις.
Η “εκπαιδευτική μεταρρύθμιση” της κυβέρνησης Καραμανλή αποτελούσε τη μεγαλύτερη μέχρι τότε νεοφιλελεύθερη επίθεση στην Παιδεία. Η Αναθεώρηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει την Ανώτατη Εκπαίδευση ως δημόσιο αγαθό που είναι υποχρεωμένο να το προσφέρει σε όλους δωρεάν με την ανάλογη χρηματοδότηση αποκλειστικά το κράτος, άνοιγε την πόρτα για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Μία από τις βασικότερες κατακτήσεις του εργατικού και φοιτητικού κινήματος της Μεταπολίτευσης, ότι η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται, ότι η παιδεία δεν είναι εμπόρευμα στα χέρια ιδιωτών με σκοπό το κέρδος, έμπαινε στο στόχαστρο. Αναθεωρώντας το άρθρο 16, η κυβέρνηση επιχειρούσε να πετάξει χιλιάδες φοιτητές έξω από τα πανεπιστήμια, επιβάλλοντας πλαφόν φοίτησης, ενώ διαμόρφωνε τους όρους με τους οποίους τα πανεπιστήμια, ένα ανέγγιχτο πεδίο επιχειρηματικής δράσης με τεράστια κέρδη, θα άνοιγε σε βιομήχανους και τραπεζίτες.
Στις κινητοποιήσεις της περιόδου, χιλιάδες ήταν αυτοί που ξυλοκοπήθηκαν από τους ένοπλους εγκληματίες της αστυνομίας, άπειρα τα χημικά που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον των φοιτητών, πυροβολισμοί στον αέρα ρίχτηκαν από φρουρό του υπουργείου Αιγαίου, αμέτρητοι ήταν οι τραυματισμένοι, δεκάδες ήταν οι συλλήψεις. Η εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων επιταγών σε όλες τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες προϋποθέτει για ακόμα μια φορά την βίαιη καταστολή κάθε αντίδρασης που εκδηλώνεται ενάντια σε αυτή την πολιτική.
Δεδομένου ότι ο δυναμικός αγώνας του φοιτητικού κινήματος το 2007, με αιχμή την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, συνέβαλλε στη ριζοσπαστικοποίηση ενός σημαντικού τμήματος της κοινωνίας, δεδομένου ότι η αδιαλλαξία των κυβερνώντων και οι συνθήκες ακραίας ταξικής επίθεσης άνοιξαν και άλλα κοινωνικά μέτωπα, δεδομένης της όλο και αυξανόμενης απαξίωσης της καθεστωτικής πολιτικής από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, ήταν ήδη φανερό πως μια περίοδος έντονης κοινωνικής κρίσης βρισκόταν σε εξέλιξη.
Μαθητικό κίνημα
Οι παρεμβάσεις εισαγγελέων σε υπό κατάληψη γυμνάσια και λύκεια της Θεσσαλονίκης δεν ήταν ικανές να αναχαιτίσουν τις καταλήψεις που δύο μήνες πριν από την εξέγερση αριθμούν παραπάνω από 350. Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί προχωρούν σε κινητοποιήσεις διαρκείας που προτείνουν τα συνδικαλιστικά τους όργανα. Την ίδια στιγμή μαθητές μέσα σε κατειλημμένα σχολεία πραγματοποιούν βανδαλισμούς και εμπρησμούς σε γραφεία διευθυντών και υποδιευθυντών στοχοποιώντας τους ως σύμβολα καταπίεσης και επιβολής της εξουσίας.
Οι μαθητικές διαδηλώσεις, στις οποίες συχνά γίνονταν συγκρούσεις με την αστυνομία, το κλείσιμο δρόμων, οι καταλήψεις ως πεδία αντίστασης, πολιτικής ζύμωσης και κοινωνικής ανυπακοής, ήδη πριν από την εξέγερση τροφοδότησαν με καύσιμα την επόμενη περίοδο. Έτσι, μέσα στην εξέγερση, οι μαθητές αποτέλεσαν ίσως το πιο καθοριστικό κοινωνικό υποκείμενο. Η ιδιότητα του Αλέξη ως μαθητή δεν θα ήταν αρκετή από μόνη της να πυροδοτήσει τόσο δυναμικά γεγονότα εάν το μαθητικό κίνημα δε βρισκόταν από πριν σε τροχιά υλικής σύγκρουσης με το κράτος και την εξουσία του.
Οικονομικά σκάνδαλα
Τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα στην μεταπολίτευση με εμπλεκόμενους ισχυρούς ανθρώπους του οικονομικού και πολιτικού συστήματος αποκαλύφθηκαν όχι μεγάλο διάστημα πριν από την εξέγερση του 2008. Βατοπέδι, δομημένα ομόλογα, εξοπλιστικά, siemens. Αποκαλύψεις για αμέτρητα δισεκατομμύρια δραχμές που μπήκαν στις τσέπες πολιτικών, παπάδων, στελεχών πολυεθνικών. Λίγους μήνες μάλιστα πριν ξεσπάσει η εξέγερση ένα μπαράζ απαλλακτικών και αθωωτικών αποφάσεων για τα παραπάνω σκάνδαλα κλόνισε την εμπιστοσύνη μεγάλου πληθυσμού της κοινωνίας απέναντι στο πολιτικό σύστημα εξουσίας εντείνοντας την αμφισβήτηση στους θεσμούς και στις τράπεζες.
Oι συλλήψεις της Ε.Ο. 17 Ν, οι ένοπλες οργανώσεις, οι αντιεξουσιαστές πολιτικοί κρατούμενοι και οι αγώνες στις φυλακές
Ήδη από το καλοκαίρι του 2002 όταν η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ επέφερε ένα μεγάλο πλήγμα στο επαναστατικό στρατόπεδο με την εξάρθρωση της 17Ν, ο α/α χώρος πρωτοστάτησε δυναμικά και πολύμορφα στις κινητοποιήσεις συμπαράστασης. Η μεγαλειώδης συμμετοχή στην κορυφή της διαδήλωσης στις 1/10/2002, με το πανό «ΠΙΣΩ ΡΟΥΦΙΑΝΟΙ – ΕΜΠΡΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ» να αριθμεί 1.500 συντρόφους και συντρόφισσες, οι επιθέσεις με μολότοφ σε πολιτικούς, αστυνομικούς, οικονομικούς και δημοσιογραφικούς στόχους σε αλληλεγγύη στους «αμετανόητους ένοπλους αντάρτες», καθόρισαν την φυσιογνωμία του α/α κινήματος τα επόμενα χρόνια, αφού τοποθετήθηκε έμπρακτα απέναντι στην λυσσαλέα επίθεση, την τρόμο υστερία, τον κοινωνικό χαφιεδισμό, την νομιμοποίηση των βασανιστηρίων. Σύντομα, εμφανίζονται νέες οργανώσεις ένοπλης πάλης με αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά που καλύπτουν το «κενό» και ξαναπιάνουν το νήμα της ένοπλης πάλης.
Η φυλάκιση αναρχικών αγωνιστών τα προηγούμενα χρόνια της εξέγερσης διαμόρφωσε ένα ιδιαίτερα συγκρουσιακό δυναμικό αλληλεγγύης και συμπαράστασης. Η σύνδεση των αγωνιστών στις φυλακές με κοινωνικούς κρατούμενους (κορυφαίο παράδειγμα αποτέλεσε ο Βαγγέλης Πάλλης) δημιούργησε αγώνες εντός των φυλακών με καθοριστικά για το κίνημα γεγονότα όπως η εξέγερση στις φυλακές τύπου γ΄ στο Μαλανδρίνο τον Απρίλιο του 2007 και η συντονισμένη και μαζική απεργία πείνας τον Νοέμβριο του 2008. Οι επιθέσεις ενάντια σε σύμβολα της εξουσίας και της καταπίεσης με σημείο αναφοράς τους αγώνες στη φυλακή και την αιχμαλωσία των φυλακισμένων αγωνιστών τροφοδότησαν με εξεγερσιακό πνεύμα μια ολόκληρη γενιά αντιεξουσιαστών που οικειοποιήθηκε τις πρακτικές της άμεσης δράσης και του σαμποτάζ. Αυτή η άτυπη προετοιμασία και η διάχυση της ανατρεπτικής βίας αποδείχθηκε καθοριστική αφού όλη αυτή η εμπειρία της αντίστασης με κόστος αποτέλεσε την πρώτη μαγιά, τον πυροκροτητή της εξέγερσης του 2008. Τα γρήγορα αντανακλαστικά του α/α χώρου και η ζωντάνια του, η αυτοθυσία του, η σταθερή σύγκρουση με τον ρεφορμισμό και η μαχητικότητά του είχαν σαν αποτέλεσμα να αποκτήσει πλέον συσσωρευμένη εμπειρία στις πρακτικές άμεσης δράσης, μαζικότητα, σταθερή παρουσία σε αρκετές πόλεις και σημαντική πρωτοβουλία κινήσεων. Η έμπρακτη προπαγάνδα και η δράση του τα προηγούμενα χρόνια της εξέγερσης (με στόχο Αστυνομικά Τμήματα, τράπεζες, εφορίες, κομματικά γραφεία, κάμερες κλπ.), είχε καταδείξει, δυναμικά, τους υπεύθυνους της εκμετάλλευσης και της αδικίας.
Εξάρχεια και Δεκέμβρης
Οι αγώνες στην περιοχή των Εξαρχείων τα χρόνια πριν από την εξέγερση αποδείχθηκαν καταλυτικοί αφού κατάφεραν να διατηρήσουν την γειτονιά σε έναν σημαντικό βαθμό αναλλοίωτη από τις επιδράσεις της καταστολής και των ναρκομαφιών που διαχρονικά λυμαίνονται την περιοχή. Οι αγώνες για την οικειοποίηση του λόφου Στρέφη απέναντι στις επιχειρηματικές βλέψεις του κεφαλαίου, ο αγώνας ενάντια στην κατασκευή μετρό στην πλατεία, ο αγώνας ενάντια στο ναρκεμπόριο και τις μαφίες ήδη από τις αρχές του 1990, η πολύωρη «ομηρία» βουλευτών του ΠΑΣΟΚ στο Πολυτεχνείο, οι εκατοντάδες εμπρηστικές επιθέσεις με ορμητήριο ή καταφύγιο την περιοχή εμπόδιζαν τις δυνάμεις καταστολής να προσεγγίσουν την γειτονιά αφού η παρουσία τους αποτελούσε κόκκινο πανί για τις δυνάμεις του αγώνα. Ειδικά, η γεωγραφική σημαντικότητα των Εξαρχείων ως γρήγορο πέρασμα στο κέντρο της καπιταλιστικής μητρόπολης έδωσε δυνατότητες που αξιοποιήθηκαν από τον α/α χώρο στο έπακρο προκειμένου να μεταφέρει τον πόλεμο στην καρδιά του κτήνους της καπιταλιστικής πρωτεύουσας. Σε τράπεζες, εμπορικά καταστήματα, ακόμα και μέσα στο Κολωνάκι.
Ακόμα, η οικειοποίηση του Πολυτεχνείου και η δυνατότητα του φοιτητικού ασύλου, απότοκο της θυσίας των αγωνιστών – φοιτητών της εξέγερσης το 73 που έπεσαν ηρωικά σαν μάρτυρες της επανάστασης αψηφώντας τα τανκς και τον ίδιο τον θάνατο, προσέδωσε στον α/α χώρο μια επιπλέον δυναμική, ένα ακόμα στρατηγικό πλεονέκτημα απέναντι στο Κράτος.
Το γεγονός ότι η δολοφονία του Αλέξη συνέβη στα Εξάρχεια αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες αιτίες για την γρήγορη εξάπλωση, ίσως και την πρωταρχική αιτία της εξέγερσης. Η δολοφονία ενός αναρχικού σε μια εμβληματική γειτονιά για το ανταγωνιστικό κίνημα όπως τα Εξάρχεια πυροδότησε τα ακονισμένα αντανακλαστικά του α/α χώρου που αξιοποίησε στο έπακρο τη μερική “απουσία” της αστυνομίας στην περιοχή που είχε κατακτηθεί από τους αγώνες των προηγούμενων χρόνων. Την ίδια μέρα της δολοφονίας, το Πολυτεχνείο καταλήφθηκε και μετατράπηκε σε κέντρο αγώνα και αντίστασης σχεδόν για όλες τις μέρες της εξέγερσης. Ακόμα, όπως αναφέραμε και πριν, ο γεωγραφικός προσδιορισμός των Εξαρχείων λειτούργησε καταλυτικά ώστε η εξέγερση να εξαπλωθεί ταχύτατα στο μητροπολιτικό κέντρο.
Η Εξέγερση του Δεκέμβρη
Λίγη ώρα μετά τη δολοφονία του Αλέξη, ξεσπούν μαζικές συγκρούσεις με την αστυνομία σε όλο το κέντρο της Αθήνας, πραγματοποιούνται επιθέσεις σε τράπεζες και καταστήματα πολυεθνικών εταιριών, ενώ καταλαμβάνονται το Πολυτεχνείο, η ΑΣΣΟΕ και η Νομική. Λίγο πριν, είχε καεί το ΑΤ Ακροπόλεως και η Ερμού. Στην Θεσσαλονίκη καίγονται τα Α.Τ. Λευκού Πύργου και Άνω Πόλης ενώ επίθεση από πολύ κόσμο δέχεται η διμοιρία που φυλάει το Τούρκικο Προξενείο.
Τις πρώτες δύο μέρες, Σάββατο και Κυριακή, συγκρούσεις πραγματοποιούνται στη Θεσσαλονίκη, την Ξάνθη, την Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή, τα Γιάννενα, το Αγρίνιο, την Πάτρα, τη Σπάρτη, το Βόλο, τα Χανιά, το Ηράκλειο, τη Μυτιλήνη, την Κοζάνη, τις Σέρρες, τη Λάρισα, τη Λαμία, τη Κόρινθο, την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, την Ηγουμενίτσα… Ο κατάλογος των πόλεων δεν έχει τέλος. Την Κυριακή στην Αθήνα, μια διαδήλωση χιλιάδων πορεύεται με λύσσα προς τη ΓΑΔΑ. Συγκρούεται σε κάθε μέτρο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και καταφέρνει να φτάσει από το Μουσείο μέχρι το Εφετείο. To θράσος και ο εγκληματικός χαρακτήρας της αστυνομίας αποτυπώνεται εύγλωττα όταν ένας Ματάς σημαδεύει με το υπηρεσιακό του όπλο τους διαδηλωτές. Όλο το βράδυ τα Εξάρχεια μετατρέπονται σε πεδίο μάχης. Στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιείται μαζική διαδήλωση που καίει για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ώρες τα Α.Τ. Λευκού Πύργου και Άνω Πόλης. Το σύνθημα “Δεν είπαμε ακόμα την τελευταία λέξη… Αυτές οι νύχτες είναι του Αλέξη”, δονεί ολόκληρη την περιοχή. Τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου η εξέγερση γενικεύεται. Μαθητές και μαθήτριες σε όλη την Ελλάδα πραγματοποιούν διαδηλώσεις, καταλαμβάνουν τα σχολεία τους και επιτίθενται σε τουλάχιστον 20 ΑΤ. Το βράδυ πραγματοποιούνται μεγαλειώδεις διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις, όπου πολλές χιλιάδες συγκρούονται μέχρι το πρωί με την αστυνομία, ενώ καταστρέφονται τράπεζες και πολυτελή καταστήματα. Τις επόμενες τρεις εβδομάδες, η εξέγερση συνεχίζεται με ένταση, μαζική συμμετοχή, πλατιά σύνθεση υποκειμένων και πρωτόγνωρη πολυμορφία δράσεων και αντιδομών. Καταλαμβάνονται δημοτικά κτίρια στον Αγ. Δημήτριο, το Χαλάνδρι, τη Ν. Φιλαδέλφεια, τη Ν. Σμύρνη, τα Πετράλωνα και το Περιστέρι. Η Εθνική Λυρική Σκηνή στην Ακαδημίας και το κτήριο της ΓΣΕΕ στην Πατησίων. “Τα Χριστούγεννα αναβάλλονται. Έχουμε εξέγερση”. Στη Θεσσαλονίκη καταλαμβάνονται τα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου, η Σχολή Θεάτρου στο κέντρο της πόλης, η δημοτική βιβλιοθήκη Άνω Πόλης αλλά και το Πολιτιστικό Κέντρο της Τούμπας.
Περιγράφοντας τον Δεκέμβρη, δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε πιο συγκεκριμένα: Την επίθεση με μολότοφ στα δικαστήρια της Ευελπίδων κατά τη διάρκεια της μεταφοράς των δολοφόνων. Τις συγκρούσεις που ξέσπασαν στη Νέα Σμύρνη μετά την κηδεία του Αλέξη και τους πυροβολισμούς (στον αέρα) των Ζητάδων, ακριβώς απέναντι από τους εξεγερμένους. Αλλά και την αστεία δίωξή τους από τον εισαγγελέα για “άσκοπους πυροβολισμούς”. Την παραίτηση των Υπουργών Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, που δεν έγιναν δεκτές από τον Πρωθυπουργό. Αλλά και τη χυδαιότητα του Υπουργού Παιδείας, ο οποίος συνέχισε ατάραχος την έξοδο του σε νυχτερινό κέντρο το βράδυ της 6ης Δεκέμβρη, παρά το γεγονός ότι είχε ενημερωθεί για τη δολοφονία ενός 15χρονου μαθητή. Τα 700 σχολεία και τις 200 πανεπιστημιακές σχολές σε όλη την χώρα που βρίσκονταν υπό κατάληψη τη δεύτερη εβδομάδα της εξέγερσης. Τους μετανάστες 2ης γενιάς που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων. “Αυτές οι μέρες είναι για την εκμετάλλευση που συνεχίζεται για 18 χρόνια. Είναι για τους αγώνες που δεν ξεχάστηκαν στους κάμπους στο Βόλο, τα ολυμπιακά έργα, την Αμαλιάδα. Είναι για τον ιδρώτα και το αίμα των γονιών μας, για την μαύρη εργασία, τα ατελείωτα ωράρια. Είναι για τα παράβολα, τα πρόστιμα, τα ένσημα που πληρώνουμε και δεν θα μας αναγνωριστούν ποτέ. Είναι για τα χαρτιά που θα κυνηγάμε μια ζωή σαν να είναι λαχείο. 18 χρόνια βουβής οργής είναι πολλά”, έγραφε τότε το Στέκι Αλβανών Μεταναστών. Δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε την πρόταση που κατατέθηκε στον Πρωθυπουργό για την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, την απαγόρευση συγκεντρώσεων και τη συμμετοχή του στρατού στη διασφάλιση της δημόσιας τάξης. Τα ΕΚΑΜ που φρουρούσαν το ΑΤ Εξαρχείων και τη Βουλή, αλλά οπισθοχωρούσαν κάτω από τον πετροπόλεμο στα Προπύλαια. Τον εμπρησμό και την ολοκληρωτική καταστροφή του παραρτήματος περιβάλλοντος και διαχείρισης απορριμμάτων του ΥΠΕΧΩΔΕ ως ένδειξη αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων της Λευκίμμης. Την επίθεση περισσότερων από 100 συντρόφων στην έδρα της ΥΜΕΤ στην Καισαριανή. Τον εμπρησμό του κτηρίου του (μηχανισμού φακελώματος των τραπεζών) ΤΕΙΡΕΣΙΑ. Τους πυροβολισμούς ενάντια στα ΜΑΤ έξω από το στρατόπεδο τους στο Γουδί και τα Εξάρχεια από τον “Επαναστατικό Αγώνα”. Την κατάληψη των στούντιο της ΕΡΤ την ώρα που μίλαγε ο πρωθυπουργός στη Βουλή και το πανό που ανέβηκε: “Σταματήστε να κοιτάτε, βγείτε όλοι στους δρόμους”.
Η εξέγερση του Δεκέμβρη άφησε πίσω της γκρεμίσματα. Η Αθήνα μέσα σε λίγες ώρες έγινε όμορφη για να την περπατήσεις. Μπορεί σήμερα να φαντάζει παράδοξο, αλλά εκείνο τον μακρινό (;) Δεκέμβρη και Γενάρη αισθανόσουν πραγματικά ασφαλής μέσα στην πόλη. Ένα ετερόκλητο πλήθος κόσμου από τις γραμμές των καταπιεσμένων συναντήθηκε στους δρόμους της εξέγερσης. Μέσα από τη σύγκρουση με το κράτους και τους μηχανισμούς εξουσίας, μαθητές, φοιτητές, εργάτες, ντόπιοι μετανάστες κατάργησαν στην πράξη τους μεταξύ τους διαχωρισμούς, και μετατράπηκαν σε ένα νέο υποκείμενο, αφηρημένο μεν, αλλά απόλυτα πραγματικό, σε εξεγερμένους. Η συντροφικότητα και η αλληλεγγύη συγκρότησε, απροσδόκητα, μια νέα ποιότητα κοινωνικότητας και σχέσεων. Ένα υλικό αντι-παράδειγμα ενός νέου κόσμου, ενάντια στην ιδιώτευση και τον κοινωνικό κανιβαλισμό, που μπορεί και πρέπει να ανατείλει.
Η εξέγερση του Δεκέμβρη άφησε πίσω της γκρεμίσματα. Εκείνες τις μέρες οι διαχωρισμοί, τα ψέματα και οι στρατοί του κεφαλαίου δεν μπορούσαν να σταθούν στα πόδια τους. Για τρεις εβδομάδες, κατέρρευσε κάθε ψευδαίσθηση κοινωνικής ειρήνης. Η συναίνεση αποδείχτηκε ακόμα ένας μύθος. Η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία στάθηκε δίπλα στους εξεγερμένους, έστω και παθητικά. Το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης είχε δώσει εντολή στους αστυνομικούς να μην κυκλοφορούν με τη στολή τους εκτός υπηρεσίας. Η κοινωνική νομιμοποίηση του καθεστώτος δέχτηκε βαριά πλήγματα. Η λαϊκή αντι-βία έγινε πολύτιμο βίωμα χιλιάδων εξεγερμένων, το κρατικό μονοπώλιο στη βία έσπασε. Η γ.γ. του ΚΚΕ υποστήριξε ότι “στην πραγματική λαϊκή εξέγερση δεν πρόκειται να σπάσει ένα τζάμι” και ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μίλαγε για “κοινούς προβληματισμούς” με την ΠΟΑΣΥ, αποδεικνύοντας -με τον δικό τους τρόπο- ότι η μαχητική δράση είναι ο πιο ρεαλιστικός τρόπος αντίστασης. Το “τέλος της ιστορίας” μετρήθηκε στα οδοφράγματα και βρέθηκε λειψό. Αν “οι εξεγέρσεις δεν είναι ουτοπία”, ποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι η κοινωνική επανάσταση αποτελεί μονάχα αντικείμενο μελέτης ενός μακρινού παρελθόντος; Η προοπτική νίκης σάρωσε τις μεταμοντέρνες και νεοφιλελεύθερες ιδεολογίες της ήττας. Ο κόσμος του αγώνα, αλλά και πλατιά κοινωνικά κομμάτια, οπλίστηκαν με δύναμη, ελπίδα και αυτοπεποίθηση. Το όραμα ενός κόσμου απαλλαγμένου από τα δεσμά της εκμετάλλευσης και της φτώχειας επανέρχεται δυναμικά στις συζητήσεις και τα σχέδια. Στην πράξη αποδείχθηκε ότι τα πάντα βρίσκονται σε μια σταθερή και μόνιμη διεργασία αλλαγής, κίνησης και ανάπτυξης, ότι το ξέσπασμα εξεγέρσεων -ακόμα και μέσα στην καρδιά της ΕΕ και σε μια εποχή όπου όλα φαινόντουσαν να κινούνται μέσα σε προκαθορισμένα πλαίσια- αποτελεί ιστορική νομοτέλεια, αφού η διαρκής πάλη των τάξεων μέσα στην κοινωνία συνιστά την εσωτερική ώθηση της κίνησης και της εξέλιξης. Και αυτό είναι, σίγουρα, το μεγαλύτερο επίτευγμα του Δεκέμβρη.
Η κατάληψη της ΓΣΕΕ, μα κυρίως η επίθεση με βιτριόλι στη συνδικαλίστρια Κ. Κούνεβα, στις 23 Δεκέμβρη, από μπράβους της «ΟΙΚΟΜΕΤ» (εταιρεία καθαρισμού και υπενοικίασης εργατών, ιδιοκτησίας Ν.Οικονομάκη, στελέχους του ΠΑΣΟΚ) και ο πλατύς και πολύμορφος αγώνας που αποκάλυψε το έγκλημα της εργοδοσίας και τις άμεσες ευθύνες του κράτους επανέφερε δυναμικά, σε ακόμα μεγαλύτερο κομμάτι του “χώρου”, τη σημασία της ταξικής πάλης. Το κάλεσμα της κατειλημμένης ΓΣΕΕ απευθυνόταν στην εργατική τάξη, ενώ ο αρχικός πυρήνας αυτοπροσδιοριζόταν σαν: “χειρώνακτες εργάτες υπάλληλοι, άνεργοι, προσωρινοί, ντόπιοι και μετανάστες, που δεν είμαστε τηλεθεατές και συμμετέχουμε από το Σάββατο βράδυ, μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στις διαδηλώσεις, στις συγκρούσεις με την αστυνομία, στις καταλήψεις του κέντρου και των γειτονιών, που πολλές φορές χρειάστηκε να παρατήσουμε τη δουλειά μας και τις καθημερινές μας υποχρεώσεις για να βρεθούμε στο δρόμο με τους μαθητές, τους φοιτητές και τους άλλους προλετάριους που αγωνίζονται”. Μπορεί η εξέγερση του 2008 να μην επεκτάθηκε στους χώρους εργασίας και παραγωγής, τα γεγονότα όμως του Δεκέμβρη και του Γενάρη αποκάλυψαν τα αυτονόητα: Τη βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας, την αξία της μαχητικής συνδικαλιστικής δράσης, την εκδικητικότητα των αφεντικών απέναντι σε όσους οργανώνονται και διεκδικούν μέσα στους χώρους εργασίας.
“Ο Δεκέμβρης είναι εικόνα από το μέλλον”, έγραφαν τότε οι τοίχοι. Και είναι αλήθεια. Έδωσε, και δίνει ακόμα και σήμερα, έμπνευση και ώθηση στους αγώνες. Στον πολύμηνο και πολύμορφο αγώνα αλληλεγγύης στην μετανάστρια εργάτρια Κούνεβα, ανεξάρτητα από τις όποιες πολιτικές επιλογές της: Στις καταλήψεις στα κεντρικά του ΗΣΑΠ και των εργατικών κέντρων, στις συγκεντρώσεις, τη μαχητική διαδήλωση στο Υπουργείο Εργασίας, στις παρεμβάσεις σε όλη την Ελλάδα και τις πρακτικές άμεσης δράσης. Στην εδαφικοποίηση των προταγμάτων της αντίστασης και της αλληλεγγύης, στην άνθηση των καταλήψεων σε όλη την Ελλάδα. Στην μετατροπή άχρηστων και εγκαταλελειμμένων χώρων στη μητρόπολη σε αυτοδιαχειριζόμενα πάρκα. Στην ευρύτερη κοινωνική νομιμοποίηση των εμπρηστικών επιθέσεων και του αντάρτικου πόλης. Στις λαϊκές συνελεύσεις που γεννήθηκαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και επεκτάθηκαν κατά τη διάρκεια του αντιμνημονιακού εξεγερτικού κύκλου του 2010-12, αποτελώντας έναν από τους πυλώνες της λαϊκής κινητοποίησης τη διετία αυτή. Στη πολύμορφη κοινωνική ανυπακοή (άρνηση πληρωμής των διοδίων, του χαρατσιού, άρνηση επικύρωσης των εισιτηρίων στα ΜΜΜ, επανασυνδέσεις ρεύματος, μαζικές απαλλοτριώσεις προϊόντων από σούπερ μάρκετ κλπ) σε αυτόν τον εξεγερτικό κύκλο, αλλά και στα κατειλημμένα δημαρχεία, κέντρα αγώνα ειδικά τον Φλεβάρη του 2012, στη μαζική συμμετοχή στις απεργίες και τις διαδηλώσεις, μα κυρίως στη μαζική συμμετοχή στις γενικευμένες συγκρούσεις.
Προληπτική αντί εξέγερση /Ο Δεκέμβρης ήταν η ερώτηση
Το κράτος, μετά το αρχικό σάστισμα, ανέπτυξε αμέσως ένα πρωτόλειο σχέδιο αντι-εξέγερσης το οποίο βασίστηκε σε προσαγωγές, συλλήψεις και προφυλακίσεις αλλά και ενεργοποίηση των παρακρατικών μηχανισμών. Ένα κατασταλτικό σχέδιο το οποίο διαρκώς ισορροπούσε μεταξύ της άμεσης καταστολής και της εκτόνωσης κάθε κοινωνικής οργής. Μονάχα μεταξύ 6ης και 21ης Δεκέμβρη υπήρχαν 246 συλλήψεις και 66 προφυλακίσεις. Στη Λάρισα υπήρχαν 25 συλληφθέντες (οι περισσότεροι μαθητές), οι οποίοι κατηγορήθηκαν με τις διατάξεις του “αντι”τρομοκρατικού. Στην Πάτρα, τη Λάρισα, την Κομοτηνή και τη Θεσσαλονίκη ένας όχλος παρακρατικών, μπράβων και φασιστών με το προκάλυμμα των “αγανακτισμένων πολιτών” επιτέθηκε στους εξεγερμένους. Στο Περιστέρι “άγνωστος” πυροβόλησε μια παρέα μαθητών που βρισκόταν έξω από σχολείο, τραυματίζοντας τον έναν. “Άγνωστοι” πέταξαν μια χειροβομβίδα στις 24 Φεβρουαρίου του 2009 στο Στέκι Μεταναστών κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης. Η Χρυσή Αυγή χρησιμοποιήθηκε (και) σαν απάντηση στα κενά κρατικής ασφάλειας που ανέδειξε ο Δεκέμβρης. Η ενίσχυσή της ήταν κομμάτι ενός σύνθετου και πολυεπίπεδου πλέον σχεδίου αντι-εξέγερσης, που εφαρμόστηκε τόσο από την κυβέρνηση της ΝΔ, όσο και του ΠΑΣΟΚ. Ένα σχέδιο που περιλάμβανε εισβολές σε αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και καταλήψεις, νομιμοποίηση των βασανιστηρίων για την απόσπαση dna, επικηρύξεις αναρχικών, τη δημιουργία της ΔΙΑΣ και της ΔΕΛΤΑ, ένα σώμα έμμισθων χρυσαυγιτών, οι οποίοι στις 6 Δεκέμβρη του 2009 τραυμάτισαν σοβαρά την αγωνίστρια του αντιδικτατορικού αγώνα Αγγελική Κουτσουμπού. Ένα σχέδιο που περιλάμβανε την οργανωμένη υποβάθμιση των Εξαρχείων, τόσο μέσα από την εισβολή των εμπόρων ναρκωτικών, όσο και από τη μόνιμη στρατοπέδευση της αστυνομίας στην περιοχή. Οι κατασταλτικές επιχειρήσεις εναντίον αναρχικών και ένοπλων οργανώσεων, ο πυροβολισμός -από μπάτσο- και ακρωτηριασμός του συντρόφου Σ. Σεϊσίδη, η δολοφονία του αναρχικού και μέλους του Ε. Α Λάμπρου Φούντα κατά τη διάρκεια προπαρασκευαστικής ενέργειας της Οργάνωσης αποτέλεσαν γεγονότα που κορύφωσαν την επιθετικότητα και τον ρεβανσισμό του Κράτους ενάντια στο αναρχικό κίνημα, επιχειρώντας παράλληλα να εξουδετερώσουν ορισμένες από τις πιο δυνατές εκφράσεις του, ώστε τα μνημόνια και η ανθρωπιστική καταστροφή της χώρας να συμβεί όσο περισσότερο αδιαμαρτύρητα και χωρίς απόπειρες αποσταθεροποίησης και – ακόμα και ένοπλης – αμφισβήτησης του Καθεστώτος.
Ο αφορμαλισμός, παρά τη συνεισφορά του, έδειξε σαφώς και τα όρια του το 2008. Δεν υπήρξε ενότητα και συγκέντρωση δυνάμεων, δοκιμάστηκαν διαφορετικοί, αποκομμένοι και ανεξάρτητοι μεταξύ τους σχεδιασμοί, με αποτέλεσμα όλος εκείνος ο πρωτόγνωρος πλούτος των πρακτικών να μην συγκλίνουν στο ίδιο σημείο, να μην εξυπηρετούν ένα κοινό και συνολικό σχέδιο. Άρα και να μην μπορούν να διεκδικήσουν τα μεγαλύτερα δυνατά πολιτικά αποτελέσματα. Φυσικά και δεν απαξιώνουμε την αξία της πολύμορφης δράσης του 2008, γιατί έτσι θα απαξιώναμε την ίδια την αξία της εξέγερσης. Xρέος μας όμως σήμερα είναι να κατανοήσουμε γιατί αυτός ο πλούτος των πρακτικών (από τις συγκεντρώσεις και τις διαδηλώσεις μέχρι τη συνεχή παραγωγή εντύπων, αφισών και εκπομπών σε κινηματικά ραδιόφωνα, από τις συγκρούσεις και τις οδομαχίες μέχρι τις εμπρηστικές και ένοπλες επιθέσεις, από τα κατειλημμένα κέντρα αγώνα μέχρι τις παρεμβάσεις στα τηλεφωνικά κέντρα του ΟΤΕ και από τα σαμποτάζ των ακυρωτικών μηχανημάτων στο ΜΕΤΡΟ και τον ΗΣΑΠ μέχρι την απαλλοτρίωση των super market) δεν αξιοποιήθηκε πολιτικά στο βαθμό που θα μπορούσε και θα όφειλε.
Έλειψαν όμως και τα κατάλληλα αναλυτικά εργαλεία που θα μας βοηθούσαν να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα, τον αντικειμενικό νομοτελειακό χαρακτήρα και τη διαλεκτική της εξέγερσης. Έλειψαν και τα αναλυτικά εργαλεία για τη σχέση των επαναστατικών δυνάμεων, των ταξικών αγώνων και των κοινωνικών κινημάτων. Σίγουρα η εμπειρία του Δεκέμβρη, δεν απολογίστηκε και δεν αξιοποιήθηκε όσο θα μπορούσε. Περισσότερο λειτούργησε σαν μια φυσική δικαίωση όσων λέγαμε και όσων κάναμε μέχρι τότε, παρά σαν την αναγνώριση των ορίων της δράσης μας. Έτσι, λίγα χρόνια μετά, στις αντιμνημονιακές ταραχές του 2010-2012 δεν μπορέσαμε να εκμεταλλευτούμε προς όφελος της επαναστατικής διαδικασίας και των λαϊκών συμφερόντων τις “αντικειμενικές συνθήκες” που είχαν διαμορφώσει η καπιταλιστική κρίση και οι μνημονιακές πολιτικές. Βρεθήκαμε ανέτοιμοι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Δεν μπορέσαμε να προετοιμαστούμε πολιτικά και οργανωτικά για την χρηματοπιστωτική κρίση που έσκαγε το 2010 και για το ενδεχόμενο «κενό εξουσίας».
Έτσι, εκτός από την συνεισφορά μας στα οδοφράγματα, τις εκδιώξεις ακροδεξιών από την πάνω πλατεία, κ.α. η απουσία ενός επαναστατικού σχεδίου πολιτικής και οργανωτικής αντιπαράθεσης με το αστικό σύστημα, προσαρμοσμένο στα καθήκοντα της εποχής, έδωσε χώρο σε ρεφορμιστικές δυνάμεις να ηγεμονεύσουν στα κινήματα καλλιεργώντας αυταπάτες στην κοινωνία.
Ταξική Αντεπίθεση (Ομάδα Αναρχικών και Κομμουνιστ(ρι)ών
