Ναγκόρνο Καραμπάχ: στη δίνη των διακρατικών συγκρούσεων, των περιφερειακών ανταγωνισμών και των ιμπεριαλιστικών επιβουλών
Το Ναγκόρνο Καραμπάχ αποτελεί έναν διαφιλονικούμενο ορεινό θύλακα στο νότιο Καύκασο εντός του Αζερμπαϊτζάν, για τον οποίο διαγκωνίζονται με αλλεπάλληλες πολεμικές αναμετρήσεις τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, την εποχή της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Ύστερα από πολύ σκληρές πολεμικές συγκρούσεις με χιλιάδες νεκρούς και εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους που έληξαν το 1994 με νίκη της Αρμενίας -ύστερα από την καθοριστική συμβολή της Ρωσίας- το αρμενικής πλειοψηφίας Ναγκόρνο Καραμπάχ απέκτησε της αυτονομία του. Πολλά χρόνια αργότερα κι ενώ πλήθος αλλαγών στους συσχετισμούς ισχύος μεταξύ των δύο κρατών έχει επέλθει, το μουσουλμανικό Αζερμπαϊτζάν με στρατιωτική επέμβαση τον Οκτώβριο του 2020 αποκτά τον πλήρη σχεδόν έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, στο οποίο θα παραμείνει ειρηνευτική ρωσική στρατιωτική δύναμη. Τρία χρόνια μετά το Αζερμπαϊτζάν τελειώνει θα λέγαμε αυτό που ξεκίνησε το 2020 με μια αστραπιαία επέμβαση, με πολλούς νεκρούς και χιλιάδες εκτοπισμένους Αρμένιους, την οποία η αποδυναμωμένη Αρμενία ουσιαστικά αποδέχτηκε χωρίς να αντιδράσει στρατιωτικά. Πλέον το Ναγκόρνο Καραμπάχ περνά και τυπικά στο Αζερμπαϊτζάν με ότι αυτό συνεπάγεται για τους αρμενικούς πληθυσμούς που διαβιούν σε αυτό.
Το ποιες ιμπεριαλιστικές και οι περιφερειακές δυνάμεις βρίσκονται πίσω από τη σύγκρουση δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί με σαφήνεια, καθώς προκύπτουν πολλαπλές κοινές στοχεύσεις και διασταυρώσεις. Η Αρμενία είναι παραδοσιακή σύμμαχος της Ρωσίας από την οποία εξαρτάται σε όλα τα επίπεδα, ωστόσο και οι δυτικοί ιμπεριαλιστές, ειδικά η Γαλλία διατηρεί με αυτήν ιστορικούς δεσμούς, ενώ η παρούσα κυβέρνηση Πασινιάν έχει κάνει τελευταία σημαντικά ανοίγματα σε ΗΠΑ και ΕΕ, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια της Μόσχας, γεγονός που εξηγεί πιθανά και τη μη άμεση εμπλοκή της τελευταίας στη σύγκρουση. Το Αζερμπαϊτζάν έχει αδελφικούς δεσμούς με τη Τουρκία –και τον Ερντογάν ειδικότερα, ο οποίος έσπευσε μάλιστα στην περιοχή επικυρώνοντας τα νέα δεδομένα-, αλλά και με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ –το Αζερμπαϊτζάν συνορεύει με το Ιράν που έχει εντός του μεγάλη αζέρικη μειονότητα, αν και προσφάτως έχει υπάρξει σύγκλιση Ιράν Αζερμπαϊτζάν σε σειρά ζητημάτων- ενώ και η ΕΕ έχει ιδιαίτερα συμφέροντα στο Αζερμπαϊτζάν, αν αναλογιστούμε το ότι προμηθεύεται σε μεγάλες ποσότητες αζέρικο φυσικό αέριο και επιχειρεί τη διάνοιξη νέων ενεργειακών αγωγών .
Σε κάθε περίπτωση το γεγονός είναι ότι η πλούσια ενεργειακά και κρίσιμη γεωστρατηγικά ευρύτερη ζώνη του Καυκάσου, η περιοχή που διασταυρώνονται και συγκρούονται ισχυρά ιμπεριαλιστικά συμφέροντα και περιφερειακές και τοπικές βλέψεις και εθνικισμοί, είναι ξανά σε αναβρασμό, γεγονός με δυσμενέστατες και απρόβλεπτες συνέπειες τόσο για τους λαούς της περιοχής όσο και για τα υπόλοιπα ανοιχτά μέτωπα των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στον πλανήτη.
*(η φωτογραφία απεικονίζει τις μάχες του 2020)
