Η Ισπανική Επανάσταση που ξέσπασε τον Ιούλιο του 1936 και διήρκησε μέχρι τον Απρίλιο του 1939, υπήρξε αναμφίβολα μία από τις πιο εμβληματικές επαναστατικές στιγμές στην ιστορία την ανθρωπότητας και την πιο σημαντική στιγμή για τους αναρχικούς αγωνιστές, καθώς αποτελεί την σημαντικότερη ιστορική προσπάθεια των καταπιεσμένων να γκρεμίσουν τον σάπιο κόσμο του κράτους και του καπιταλισμού και να οικοδομήσουν στη θέση του μια κοινωνία ελευθερίας, δίχως εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η σθεναρή αντίσταση στον Φράνκο, η δημιουργία των αντιφασιστικών πολιτοφυλακών, η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, η κολεκτιβοποίηση των εργοστασίων και της γης, η κατάργηση του χρήματος και σε ορισμένες περιπτώσεις η βίωση του «ελευθεριακού κομμουνισμού», είναι μια πραγματικότητα που έζησε στην επαναστατημένη Ισπανία και σηματοδοτεί μια περίοδο βαθιών επαναστατικών αλλαγών και προσδοκιών.
Αυτή η ιστορική στιγμή έχει αποτελέσει για τους αναρχικούς και τις αναρχικές σημείο αναφοράς, πηγή άντλησης συμπερασμάτων, τρόπων οργάνωσης και μέσων αγώνα. Γι αυτό και αναζητάμε διαρκώς υλικό αυτομόρφωσης για αυτές τις στιγμές που αποτελούν για μας οδηγό και έμπνευση, αυτές που μας δίνουν δύναμη να προχωράμε. Παρακάτω παρατίθεται χρήσιμο υλικό αυτομόρφωσης που διατίθεται στα ελληνικά σε σχέση με αυτήν με σκοπό την διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την υπενθύμιση της ιδέας ότι είναι δυνατό να ζήσουμε σε έναν άλλο κόσμο, πιο δίκαιο και ελεύθερο.
Ταινίες
- Γη και Ελευθερία (Land and Freedom), 1995 – Ken Loach, ίσως η κορυφαία ταινία που αναφέρεται στα γεγονότα του Ισπανικού Εμφυλίου. Μέσα από τη δράση του πρωταγωνιστή παρακολουθούμε την πορεία της επανάστασης και την καινούργια ζωή που οικοδομείται στην επαναστατημένη Ισπανία.
- Ελευθεριακές (Libertarias), 1996 – Vicente Aranda, τοποθετείται στη Βαρκελώνη, τον Ιούλιο του ’36. Η ταινία δίνει μια εξαιρετική εικόνα τόσο της πορείας όσο και του πνεύματος της επανάστασης και μιλάει από την πλευρά των αναρχικών και ειδικότερα των οργανώσεων της CNT, της FAI και των Mujeres Libres.
- Η Γλώσσα της Πεταλούδας (La Lengua de las Mariposas), 1996 – Jose Luis Cuerda, ταινία που θίγει σε βάθος ζητήματα που αφορούν την εκπαίδευση και συνολικότερα την παιδεία, την σχέση του δασκάλου με τον μαθητή, την πολιτική, την επανάσταση, τις ηθικές αξίες που χαρακτηρίζουν έναν ελεύθερο άνθρωπο αλλά και την επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος πάνω στη συμπεριφορά των νεαρών παιδιών.
- Τα 13 Τριαντάφυλλα (Las 13 Rosas), 2007 – Emilio Martinez Lazaro, αφορά τη σύλληψη 13 νεαρών αγωνιστριών που ακολουθείται από έναν πραγματικό εφιάλτη που περιλαμβάνει φριχτά βασανιστήρια και εν τέλει το εκτελεστικό απόσπασμα.
- Η Κοιμώμενη Φωνή (LaVozDormida), 2011 – BenitoZambrano, παρουσιάζει την σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίζονταν οι επαναστάτες κρατούμενοι στις φρανκικές φυλακές, τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις με τις οποίες βρίσκονταν αντιμέτωποι οι αγωνιστές που συλλαμβάνονταν, την στάση της καθολικής εκκλησίας και του κλήρου αλλά και το δράμα του να γεννιέται ένα παιδί μέσα στις φυλακές, χωρίς να είναι σίγουρο αν θα γνωρίσει ποτέ τους γονείς του.
Ντοκιμαντέρ
- Ζώντας την Ουτοπία (Vivir la Utopia) – 1997, ντοκιμαντέρ που αφηγείται τα γεγονότα της επανάστασης αλλά και όσα προηγήθηκαν για να φτάσουμε στον εμφύλιο πόλεμο και στο επαναστατικό ξέσπασμα του ’36. Διαθέσιμο εδώ.
- Ζωντανή Μνήμη (MemoriaViva) – 2014, δημιουργήθηκε το 2014 από την αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση CNT και υποτιτλίστηκε από τον Αυτοδιαχειριζόμενος Χώρο Επί τα Πρόσω. Διαθέσιμο εδώ.
- Μέσα στην Επανάσταση (Inside the Revolution) – 1983, το πέμπτο μέρος μιας μίνι σειράς 6 επεισοδίων που δημιούργησε το BBC στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Η σειρά αυτή αποτελεί ίσως την πληρέστερη ιστορική καταγραφή των γεγονότων του Ισπανικού Εμφυλίου στην μεγάλη οθόνη.
- Οι Αδάμαστες (Indomables) – 2011, υποτιτλίστηκε από την πρωτοβουλία γυναικών ενάντια στην πατριαρχία στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων «Οι ελεύθερες γυναίκες στην Ισπανική Επανάσταση» που πραγματοποιήθηκε το 2018 στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο Επί τα Πρόσω, στην Πάτρα.Διαθέσιμο εδώ.
- Οι άνθρωποι που κύκλωσαν το Άλφα – 2010, ντοκιμαντέρ που συνοδεύει το ομώνυμο βιβλίο και καταγράφει κυρίως την ιστορία του ισπανικού ελευθεριακού κινήματος κατά τη διάρκεια της δικτατορίας 1939-1977.
Βιβλία
- Oι άνθρωποι που κύκλωσαν το άλφα, Κώστας Φλώρος, εκδόσεις 1704621. Διαθέσιμο στη δανειστική βιβλιοθήκη του αυτοδιαχειριζόμενου χώρου Επί τα Πρόσω (Πατρέως 87, Πάτρα) και διαδικτυακά εδώ.
- Οι γυναίκες στην Ισπανική Επανάσταση, Μ. Άκελσμπεργκ Τ. Καπλάν Λ. Ουίλιζ, αυτόνομη γυναικεία εκδοτική ομάδα. Διαθέσιμο στη δανειστική βιβλιοθήκη του αυτοδιαχειριζόμενου χώρου Επί τα Πρόσω (Πατρέως 87, Πάτρα)
- Η κολλεκτιβοποίηση στην Ιπανία, 1936-1939, εκδόσεις των ξένων, διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείου του δυσήνιου ίππου και στο Επί τα Πρόσω (Πατρέως 87) και διαδικτυακά εδώ.
- Φραγκοσυκιές και σκοπιοί, Abel Paz, εκδόσεις Πανοπτικόν
- Ταξίδι στο Παρελθόν, Abel Paz, εκδόσεις Κουρσαλ. Διαθέσιμο στη δανειστική βιβλιοθήκη του Επί τα Πρόσω.
- Μέσα στην ομίχλη, Αbel Paz, εκδόσεις Ναυτίλος. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου, στο Επί τα Πρόσω.
- Μujeres Libres, Οι ελεύθερες Γυναίκες στην Ισπανία, Μ. Ackelsberg, εκδόσεις Ναυτίλος. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου, στο Επί τα Πρόσω.
- FAI, η οργάνωση του ισπανικού αναρχικού κινήματος στα προεμφυλιακά χρόνια (1927-1936), Μ. Βοοkchin J.C.Casas, εκδόσεις Ευτοπία. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ιππου και στη δανειστική βιβλιοθήκη του Επί τα Πρόσω.
- Έτοιμοι για Επανάσταση: Οι Επιτροπές Άμυνας της CNT στη Βαρκελώνη 1933-1938, Agustin Guillamon, ασύμμετρη απειλή. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου στο Επί τα Πρόσω.
- Οι Ισπανοί Αναρχικοί, Τα ηρωικά Χρόνια 1868-1936, Μ. Μπουκτσιν, εκδόσεις βιβλιοπέλαγος. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου και στη δανειστική βιβλιοθήκη του Επί τα Πρόσω.
- Η Ισπανική Επανάσταση του 1936, ένας κριτικός απολογισμός, Μ. Μπούκτσιν, ελεύθερος τύπος. Διαθέσιμο εδώ.
- Η Έμμα Γκόλντμαν για την ισπανική επανάσταση, Ε. Γκολντμαν, εκδόσεις Άρδην.
- Το σύντομο καλοκαίρι της Αναρχίας, εκδόσεις Οδυσσέας.Διαθέσιμο εδώ.
- Αναρχικές Κολλεκτίβες, Διαθέσιμο εδώ.
- Η Βαρκελώνη είναι δική μας. Διαθέσιμο εδώ.
- “Ντουρρούτι , η κοινωνική επανάσταση στην Ισπανία (β’ μέρος 1933-1936)”, Αμπέλ Παζ , εκδ.Ελεύθερος Τύπος. Διαθέσιμο εδώ.
- Φόρος τιμής στην Καταλωνία, George Orwell, ελεύθερος τύπος. Διαθέσιμο εδώ. ή Πεθαίνοντας στην Καταλωνία, εκδόσεις Κάκτος. Διαθέσιμο στη δανειστική βιβλιοθήκη του Επί τα Πρόσω.
- Τα στρατηγικά λάθη των δημοκρατικών, Αβραάμ Γκιγέν, μετάφραση: Κώστας Παναγιωτίδης, εκδόσεις των συναδέλφων.
- ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, KOESTLER ARTHUR, εκδόσεις Κάκτος
- Οι μάχες του Μάη του 1937 στην Επαναστατημένη Βαρκελώνη, Α. Σούχι, Άρδην.
- Η GPU στην Ισπανία, η σταλινική Αντεπανάσταση στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, Ολιβιέ-Λαντάου, Ελεύθερος Τύπος. Διαθέσιμο εδώ.
- Προσκύνημα στην Καταλονία, Τζόρτζ Όργουελ, Διεθνής Βιβλιοθήκη 1999. Διαθέσιμο εδώ.
- CNT-FAI και ο Ισπανικός Εμφύλιος, Ανατομία της Ισπανικής Επανάστασης, Ρ. Ρόκερ, Ελεύθερος Τύπος, 1996.
- Διδάγματα από την Ισπανική Επανάσταση, Β. Ριτσαρντς, ελεύθερος τύπος. Διαθέσιμο εδώ.
- Κολλεκτιβισμός και αυτοδιαχείριση στην Ισπανία, Αουγκουστίν Σουχύ. Διαθέσιμο εδώ.
- Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Ντουρρούτι, Π. Ντε Πάζ, δαίμων του τυπογραφείου 2010. Διαθέσιμο εδώ.
- Για ποιόν χτυπά η καμπάνα;, Ε. Χεμινγουέι, Γράμματα, 2009. Διαθέσιμο στη δανειστική βιβλιοθήκη του Επί τα πρόσω.
- Ένα ελευθεριακό πρόταγμα, Diego Abad de Santillan, εκδόσεις Στάσει Εκπίπτοντες (Α’ και Β’ τόμος). Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου.
- Η Ισπανία σε κόκκινο και μαύρο (Α’ και Β’ τόμος), καινά δαιμόνια. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου, στο Επί τα Πρόσω.
- ΑΝΑΡΧΟΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ, MINTZ FRANK, καινά δαιμόνια. Διαθέσιμο στο κινηματικό βιβλιοπωλείο του δυσήνιου ίππου, στο Επί τα Πρόσω.
- ΙΣΠΑΝΙΑ 1936 Ο ΝΤΟΥΡΟΥΤΤΙ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, εναλλακτικές εκδόσεις Νότιος Άνεμος, 1996
Άρθρα
- Teresa Claramunt: Η «Louise Michel» της Ισπανίας, Μετάφραση από τη σελίδα της Αναρχικής Ομοσπονδίας του Ροζάριο (Αργεντινή). Διαθέσιμο εδώ.
- Στη μνημη της αναρχικης Amparo Poch y Gascón, άρθρο για τα 53 χρόνια από το θάνατό της. Διαθέσιμο εδώ.
- “Η προπαγάνδα δεν αρκεί” του Diego Abad De Santillan, άρθρο του Diego Abad De Santillan που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα La Protesta το 1929. Περιλαμβάνεται στον Α’ τόμο (Το κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα) του βιβλίου “Ένα ελευθεριακό πρόταγμα. Ιστορία, Εξέλιξη και Πράξη”, εκδόσεις “Στάσει Εκπίπτοντες”. Το άρθρο περιέχει ακόμα ένα κεφάλαιο με τίτλο Άμεση οικοδομητική δράση. Διαθέσιμο εδώ.
- Federica Montseny (12 Φεβρουαρίου 1905 – 14 Ιανουαρίου 1994) : Μια ζωή αφιερωμένη στο αναρχικό κίνημα, άρθρο για τη ζωή της. Διαθέσιμο εδώ.
- Η αυτοοργάνωση του συστήματος υγείας κατά την διάρκεια της Ισπανικής επανάστασης, απόσπασμα του Γκαστόν Λεβάλ που περιλαμβάνεται στο βιβλίο Αναρχικές Κολεκτίβες καθώς και τη μετάφραση της μπροσούρας που κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 από ελευθεριακούς εργαζόμενους στην Υγεία από την Αυστραλία σχετικά με την αυτοοργάνωση του συστήματος υγείας κατά την διάρκεια της Ισπανικής επανάστασης. Διαθέσιμο εδώ.
- Ομοσπονδία Ελευθεριακής Νεολαίας της Ιβηρικής[FIJL] – Δήλωση αρχών, απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από τον δεύτερο τόμο του βιβλίου του Jose Peirats «H CNT στην Ισπανική Επανάσταση»(κεφάλαιο τέταρτο:«Το θαύμα της βιομηχανίας πολέμου»). Διαθέσιμο εδώ.
- Ιστορικό σημείωμα για τη συμμετοχή Μαύρων Αμερικανών στην Ισπανική Επανάσταση. Διαθέσιμο εδώ.
- Mπουεναβεντούρα Ντουρρούτι (14/7/1896 – 20/11/1936), δημοσιεύθηκε στην αναρχική εφημερίδα Διαδρομή Ελευθερίας, φ.40, Ιούνιος 2005. Διαθέσιμο εδώ.
- Η αναρχική αντίσταση στο Φράνκο: Francesc Sabaté Llopart (El Quico), άρθρο διαθέσιμο εδώ.
- Η συνομοσπονδιακή θεώρηση του ελευθεριακού κομμουνισμού, Προσχέδιο οργάνωσης της ελευθεριακής κομμουνιστικής κοινωνίας, όπως καταγράφηκε δύο μήνες πριν την ισπανική επανάσταση, στο έκτακτο συνέδριο της CNT (Σαραγόσα, Μάης 1936). Διαθέσιμο εδώ.
- «Ο αναρχοφεμινισμός στην Ισπανία: οι αναρχικές προτάσεις των Mujeres Libres για την ισότητα των δυο φύλων», Laura Sanchez Blanco, Μετάφραση- Απόδοση από τα ισπανικά στα ελληνικά: mel4vel,διαθέσιμο εδώ.
- Mujeres Libres (Ελεύθερες Γυναίκες), 1936 – 1939. Μια φεμινιστική ανάγνωση, Ελένα Ανδρές Γράνελ, μετάφραση: Δ. Μαρκόπουλος. Διαθέσιμο εδώ.
- Διδάγματα από τις Ελεύθερες Γυναίκες της Ισπανίας – Μια συνέντευξη της Martha Eckelsberg, Μετάφραση risinggalaxy. Διαθέσιμο εδώ.
Κόμικ
- Η καρδιά του ονείρου, Ruben Uceda, μετάφραση Κώστας Φλώρος εκδόσεις 1704621
Μπροσούρες
- Juan Guarcia Oliver, μεταφράστηκε σε ελεύθερη απόδοση από τα Ισπανικά. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Correspondencia entre Abel Paz y García Oliver» (του Agustín Guillamón, εκδόσεις Descontrol, Βαρκελώνη 2014). Τυπώθηκε από τις εκδόσεις Δυσήνιος Τύπος και διατίθεται στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο Επί τα Πρόσω, καθώς και διαδικτυακά εδώ.
- «Mujeres Libres-Ελεύθερες γυναίκες, οι αναρχικές στην ισπανική επανάσταση του 1936», μπροσούρα από τον Θερσίτη (2007). Διαθέσιμο εδώ.
- Συλλογική έκδοση: «Ελεύθερες Γυναίκες», πρωτοβουλία γυναικών ενάντια στην πατριαρχία-Θεσσαλονίκη, διαθέσιμο εδώ ή σε έντυπη μορφή στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο Επί τα Πρόσω (Πατρέως 87).
Ποίηση
Τραγούδια
