Στις 19 Μάη 2022, στο νέο πολιτικό χώρο της Ταξικής Αντεπίθεσης, στην οδό Καλλιδρομίου 49 στα Εξάρχεια, πραγματοποιήθηκε, με τη συμμετοχή δεκάδων συντρόφων και συντροφισσών, εκδήλωση και συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ακολουθεί το κείμενο της εισήγησης.
Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΛΗΣΤΡΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ
Ι
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές του 1990 με την κατάρρευση του λεγόμενου “ανατολικού μπλοκ” και τη διάλυση της ΕΣΣΔ ολόκληρη η ανθρωπότητα έζησε μια τεράστια ανατροπή του παγκόσμιου γεωπολιτικού και γεωοικονομικού περιβάλλοντος, όπως αυτό διαμορφώθηκε πάνω στα ερείπια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Η διάψευση των προσδοκιών που δημιούργησε για 7 δεκαετίες ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” δημιούργησε για τους θριαμβευτές του “Ψυχρού Πολέμου” ένα εύφορο πεδίο ονειρώξεων ανάδυσης ενός “πανκαπιταλιστικού” κόσμου υπό τον πλήρη έλεγχο και την ηγεμονία των ΗΠΑ. Καθήκον της μόνης πλέον υπερδύναμης στον κόσμο ήταν η επίβλεψη της τάξης στο σύνολο του πλανήτη και η διόρθωση κάθε ανορθογραφίας. Τα υλικά με τα οποία χτίστηκε το νέο επιθετικό δόγμα των ΗΠΑ προϋπήρχαν ήδη από τον 19ο αιώνα με τη θεωρία του “Πρόδηλου Πεπρωμένου”, του θεϊκά προκαθορισμένου καθήκοντος για επέκταση. Ο Πρόεδρος Τρούμαν στην ομιλία του την ημέρα που οι ΗΠΑ έριξαν τη δεύτερη βόμβα στο Ναγκασάκι εξέφραζε με τον πιο κυνικό τρόπο την επίσημη αμερικανική ιδεολογία: «Ευχαριστούμε τον Θεό που [η ατομική βόμβα] ήρθε σε εμάς και όχι στους εχθρούς μας, και προσευχόμαστε ώστε να μας οδηγήσει να τη χρησιμοποιήσουμε με τον τρόπο Του και για τους σκοπούς Του». Δεκαετίες αργότερα ο Πρόεδρος Μπους τζούνιορ έλεγε: «Το έθνος μας έχει επιλεγεί από τον Θεό και του ανατέθηκε από την ιστορία να είναι πρότυπο έθνος για ολόκληρο τον κόσμο». Από το 1949 η πολεμική μηχανή του ΝΑΤΟ αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος του αμερικάνικου “πρόδηλου πεπρωμένου”. Όπως το έθεσε εύστοχα (και διαχρονικά) ο πρώτος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας λόρδος Ismay: «Κύριος σκοπός του ΝΑΤΟ είναι να κρατηθούν οι Ρώσοι έξω, οι Αμερικανοί μέσα και οι Γερμανοί κάτω».
Στα 90’s, ανοιχτά διακηρυγμένος σκοπός των ΗΠΑ ήταν η στρατηγική κυριαρχία σε έναν μονοπολικό κόσμο. Η “συναίνεση της Ουάσιγκτον” έθετε το οικονομικό και εξωοικονομικό πλαίσιο της ευθυγράμμισης όλων των κρατών με το κυρίαρχο πρότυπο. Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, εφαρμόστηκε η απο-σοβιετικοποίηση και η θεραπεία σοκ του ρώσου Προέδρου Γέλτσιν από το 1991 έως το 1999. Υπό της ευλογίες των ΗΠΑ η Ρωσία μετατράπηκε σε ένα απέραντο τσιφλίκι μια χούφτας πλουτοκρατών. Ήταν άλλες εποχές τότε και οι Αμερικανοί χειροκροτούσαν τις ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Γκρόζνι, ενώ μέχρι και ο φιλοδυτικός Γκορμπατσόφ χαρακτήριζε ειρωνικά τον Γελτσιν ως «Αμερικανό πρόξενο στη Μόσχα». Τότε ήταν που οι ΗΠΑ απέσπασαν τη συναίνεση της Ρωσίας για την ένταξη της επανενωμένης Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, με αντάλλαγμα τη μη επέκταση της Συμμαχίας στην ανατολική Ευρώπη, στις χώρες που βρίσκονταν στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ. Ωστόσο, παραβιάζοντας αυτήν την υπόσχεση, από το 1997 ξεκίνησε η προς ανατολάς επέκταση του ΝΑΤΟ, δημιουργώντας ένα νέο οξυμένο πλαίσιο ανταγωνισμού.
Ίσως η πιο χαρακτηριστική και εμβληματική θεωρητική πλαισίωση των επιδιώξεων της Ουάσιγκτον εκείνη την εποχή αποτέλεσε το βιβλίο που εξέδωσε το 1992 ο Φρανσις Φουκουγιάμα, με τίτλο “Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος”. Ο Φουκουγιάμα δεν ήταν ένας τυχαίος διανοούμενος, καθώς υπήρξε αναπληρωτής διευθυντής των στρατιωτικών-πολιτικών σχέσεων του αμερικάνικου υπουργείου εξωτερικών στην Ευρώπη και συμμετέχων στο νεο-συντηρητικό “Σχέδιο για τον Νέο Αμερικανικό Αιώνα”. Βεβαίως, οι διάφορες μεταμορφώσεις του ιδεολογήματος του “τέλους της ιστορίας” (τέλος των ουτοπιών, των ιδεολογιών, των μεγάλων αφηγήσεων κλπ) είχαν τις ρίζες τους στη δεκαετία του 1950, όταν τις εισήγαγαν στο δημόσιο διάλογο ακαδημαϊκοί κύκλοι που είχαν την υλική υποστήριξη της CIA. Με το βιβλίο του ο Φουκουγιάμα εξέφραζε την επίσημη ιδεολογία της θριαμβεύουσας αμερικανικής αστικής τάξης (η οποία ταυτόχρονα θεωρούσε τον εαυτό της ως καθολική τάξη που αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα του παγκόσμιου καπιταλισμού): «Σήμερα, με δυσκολία μπορούμε να φανταστούμε έναν καλύτερο κόσμο από τον δικό μας ή ένα μέλλον που δεν είναι στην ουσία δημοκρατικό και καπιταλιστικό (…) Άλλες εποχές που χαρακτηρίζονται από περιορισμένη στοχαστικότητα, επίσης θεωρούσαν ότι ήταν οι καλύτερες, αλλά εμείς καταλήγουμε στο συμπέρασμα αυτό έχοντας εξαντλήσει τις δυνάμεις μας στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων». Ο καπιταλισμός, λοιπόν, αποτελεί το «ακροτελεύτιο σημείο ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας», οριστική και ανώτερη μορφή διακυβέρνησης. Πλέον, ολόκληρος ο πλανήτης μπαίνει σε μια διαδικασία μετάβασης στη μετα-ιστορική εποχή, υιοθετώντας το σύστημα διακυβέρνησης της Δύσης. Επειδή, όμως, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες η μετάβαση αυτή δεν γίνεται με ευθύγραμμο τρόπο, καθώς πολλά σημεία του πλανήτη βρίσκονται σε συνθήκες καθυστέρησης και πρέπει να καθοδηγηθούν στο δρόμο της αρετής από την πεφωτισμένη δεσποτεία των πρωτοκοσμικών. Με δυο λόγια, το σχήμα αυτό αποτελεί το ιδεολογικό πέπλο της δυτικής επεμβατικότητας. Ήταν η εποχή της PAX AMERICANA και η “δημοκρατία” ήταν το βασικό εξαγώγιμο προϊόν των ΗΠΑ, ώστε τα βάρβαρα έθνη να ευθυγραμμιστούν με το κυρίαρχο πρότυπο. Λίγο αργότερα, με το δόγμα Κλίντον – Μπλερ ορίστηκε πως η “υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων” ήταν ανώτερη από την αρχή της εθνικής κυριαρχίας. Με δυο λόγια, ολόκληρος ο πλανήτης μετατράπηκε σε πεδίο δράσης των ΗΠΑ και των πρόθυμων συμμάχων τους για την άσκηση του μονόπλευρου δικαιώματος στους “ανθρωπιστικούς πολέμους” (ακόμα και για δήθεν προληπτικούς λόγους).
Εκτός όμως από το σαφές ιμπεριαλιστικό περιεχόμενο των ιδεολογημάτων του Φουκουγιάμα, υπήρχε κι ένα ξεκάθαρα ταξικό πρόσημο, καθώς η αστική τάξη, και όχι το προλεταριάτο, είναι αυτή που δημιουργεί μια κοινωνία ταύτισης συμφερόντων. Το συμφέρον της αστικής τάξης (και φυσικά της ισχυρότερης αστικής τάξης στον πλανήτη, αυτής των ΗΠΑ) είναι ταυτόχρονα και συμφέρον του συνόλου της ανθρωπότητας. Η ταξική πάλη είναι ένα κατάλοιπο του παρελθόντος και εν τέλει ο καπιταλισμός και όχι ο κομμουνισμός πραγματοποιεί στην πράξη το όραμα του Μαρξ για το πέρασμα από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας. Έτσι, μέσα από το αντι-ιστορικό αυτό παραλήρημα και με ένα διάταγμα ενός οργανικού διανοούμενου μαζί με το τέλος της ιστορίας ζούμε και τον οριστικό θάνατο της ταξικής πάλης.
Λίγα χρόνια πριν την έκδοση του βιβλίου του Φουκουγιάμα, τον Ιούλιο του 1990 η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο διακήρυττε: «Η Ευρώπη εισήλθε σε μια νέα, ελπιδοφόρα εποχή. Η Συμμαχία μας αρχίζει σήμερα ένα μεγάλο μετασχηματισμό. Εργαζόμενοι με όλες τις χώρες της Ευρώπης, είμαστε αποφασισμένοι να δημιουργήσουμε μόνιμη ειρήνη σ’ αυτή την ήπειρο». Τα χρόνια, όμως, περάσανε και όλες αυτές οι προφητείες για διαρκή ειρήνη και τέλος της ιστορίας κατέρρευσαν με πάταγο. Γιατί η ίδια η ζωή απέδειξε πως το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι συνώνυμο με την όξυνση των ανταγωνισμών και η “ειρήνη” τους είναι μια απλή ανάπαυλα για το πέρασμα στο πολεμικό μοίρασμα του κόσμου. Είναι μια “ειρήνη” με το πιστόλι στον κρόταφο. Κι όλες οι υποσχέσεις για “εκδημοκρατισμό” των διακρατικών οργανισμών στη βάση μια ισότιμης λειτουργίας ανεξάρτητα από την οικονομική και στρατιωτική ισχύ των κρατών ήταν μονάχα κουτόχορτο για αφελείς. Όλη αυτή η μπουρδολογία θάφτηκε κάτω από τα ερείπια της Γιουγκοσλαβίας, του Ιράκ, του Αφγανιστάν, της Λιβύης, της Συρίας, της Υεμένης και πολλών άλλων χωρών που τεμαχίστηκαν, διαμελίστηκαν, βομβαρδίστηκαν, κατακτήθηκαν, ταπεινώθηκαν. Οι παγκόσμιοι χασάπηδες θέλησαν να απομακρύνουν (όχι πάντοτε με επιτυχία) από την αγορά μερικούς τοπικούς εκδοροσφαγείς αφήνοντας πίσω τους εκατομμύρια “εκδημοκρατισμένους” νεκρούς, τραυματίες και ξεριζωμένους ανθρώπους, αλλά και ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή. Όμως, τα ιδεολογήματα περί μονοπολικού κόσμου δεν άντεξαν και πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια ραγδαία αναδιάταξη του παγκόσμιου status quo, με τους αναπόφευκτους ανταγωνισμούς και τις συγκρούσεις να οξύνονται διαρκώς και ενίοτε να παίρνουν πολεμική μορφή. Και σήμερα, μέσα σ’ αυτό το πολύπλοκο κουβάρι ανταγωνισμών και συμμαχιών που διαμορφώνονται στο καπιταλιστικό – ιμπεριαλιστικό σύστημα, ήρθε η σειρά της Ουκρανίας να ζήσει στο πετσί της την ιμπεριαλιστική εισβολή της Ρωσίας.
ΙΙ
H σημερινή στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία δεν είναι αιφνιδιαστική. «Δεν υπάρχει ξαφνικά. Το ξαφνικά έχει πίσω του μεγάλο δρόμο)», έγραφε κάποτε ο Γιώργος Σκούρτης. Για να κατανοήσουμε το τι συμβαίνει σήμερα στην Ουκρανία πρέπει να μιλήσουμε για τους όρους διαμόρφωσης της μετα-σοβιετικής εποχής. Η Ουκρανία ανεξαρτητοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 1991 μετά από δημοψήφισμα. Ο πρώτος πρόεδρος της χώρας Λεονίντ Κραβτσούκ υπήρξε μέλος του ΠΓ του ΚΚ Ουκρανίας, ωστόσο βασικός προσανατολισμός του νέου κράτους υπήρξε ο εθνικισμός. Η οικονομική κρίση, η καταβαράθρωση του ΑΕΠ της χώρας κι ο τεράστιος πληθωρισμός οδήγησαν τη χώρα στο ΔΝΤ, επί προεδρίας Κούτζμα. Το κρατικό χρέος μετατράπηκε σε μοχλό πίεσης γεωπολιτικού αναπροσανατολισμού, με τη Ρωσία να πιέζει την Ουκρανία για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Τον Δεκέμβριο του 1994 με τη συμφωνία της Βουδαπέστης η Ουκρανία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν εγκατέλειψαν ή παρέδωσαν στη Ρωσία τα πυρηνικά τους όπλα, ενώ Ρωσία, ΗΠΑ και Μ. Βρετανία έγιναν εγγυήτριες δυνάμεις της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας των τριών αυτών χωρών. Έτσι, η Ουκρανία βρέθηκε σε ένα καθεστώς διπλής εξάρτησης, από τη Δύση και τη Ρωσία.
Το πρώτο Μαϊντάν (“Πορτοκαλί Επανάσταση”) ξέσπασε το 2004 μετά την εκλογική νίκη του φιλορώσου πρώην κυβερνήτη του Ντονιέτσκ Βίκτορ Γιανουκόβιτς, η οποία αμφισβητήθηκε από τον φιλοδυτικό υποψήφιο Βίκτορ Γιούσενκο. Τελικά, πραγματοποιήθηκε νέα εκλογική διαδικασία που ανέδειξε ως νικητή τον Γιούσενκο, εγκαινιάζοντας ένα διαρκές μπρα ντε φερ ανάμεσα στο φιλοδυτικό και το φιλορωσικό τμήμα του ουκρανικού κεφαλαίου. Ο Γιανουκόβιτς επέστρεψε στον προεδρικό θώκο το 2010, όταν επικράτησε στις προεδρικές εκλογές επί της φιλοδυτικής υποψήφιας Γιούλια Τιμοσένκο. Το 2011 ο Γιανουκόβιτς, παρά τον φιλορωσικό του προσανατολισμό, υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ, ωστόσο ακολούθησε μια πολιτική εξισορρόπησης στις σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία και τη Δύση. Η στροφή του Γιανουκόβιτς για δανεισμό με ευνοϊκότερους όρους από τη Ρωσία και η αναστολή της συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ στα τέλη του Νοεμβρίου του 2013 πυροδότησαν μαζικές διαδηλώσεις φιλοδυτικών, υπό την απόλυτη ηγεμονία εθνικιστικών ή ακόμα και ανοιχτά ναζιστικών δυνάμεων. Η βία κλιμακώθηκε τον Φεβρουάριο του 2014 με δεκάδες ανθρώπους να πέφτουν νεκροί από πυρά ελεύθερων σκοπευτών. Παρά τη συμφωνία της κυβέρνησης με τα τρία βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης παρουσία των υπουργών εξωτερικών της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Πολωνίας (καθώς και απεσταλμένου του Πούτιν), οι διαδηλώσεις μετατράπηκαν σε ανοιχτό πραξικόπημα και ο Γιανουκόβιτς εγκατέλειψε τη χώρα και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εναντίον του. Σχετικά με τον υβριδικό χαρακτήρα του ευρωμαϊντάν (εξέγερση και πραξικόπημα ταυτόχρονα) παραπέμπουμε σε συνέντευξή που έδωσε στο Endnotes στις 18 Μαρτίου του 2022, σύντροφος από το Χάρκοβο: «Οι διαδηλωτές δεν ήταν όλοι ακροδεξιοί αγωνιστές, αλλά δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι πολλοί από αυτούς κατέληξαν να συμφωνούν με σχετικά μικρές ναζιστικές ομάδες και ότι επηρεάστηκαν από τις τακτικές τους στο δρόμο, καθώς και από το λόγο τους. Μετά το Μαϊντάν, η δεξιά ρητορική συνέχισε να γίνεται κυρίαρχη, πολύ περισσότερο που πολλοί φιλελεύθεροι θεώρησαν σκόπιμο να “οικειοποιηθούν” με υπερηφάνεια τους ισχυρισμούς του Πούτιν ότι η Ουκρανία είναι γεμάτη από “οπαδούς του Μπαντέρα” (…) Η ιστορία μετά το Μαϊντάν είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι δεξιές πολιτοφυλακές κατάφεραν να εδραιώσουν την εξουσία τους στους δρόμους, δημιουργώντας ισχυρές διασυνδέσεις με τον στρατό, την αστυνομία και το κράτος, ακόμη και παρουσία σε αυτά (…)».
Σταδιακά οι εθνικιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις ενδυνάμωσαν τον ειδικό τους ρόλο, εκμεταλλευόμενες την κατάσταση αποδιοργάνωσης του ουκρανικού στρατού. Ξεκίνησαν μια διαδικασία “ουκρανοποίησης”, προχωρώντας σε διώξεις και σφαγές μη αρεστών πληθυσμών. Χαρακτηριστική είναι η σφαγή που διαπράχθηκε στην Οδησσό, στις 2 Μαΐου του 2014, όταν δεκάδες αντιφασίστες εγκλωβίστηκαν, λιντσαρίστηκαν και κάηκαν ζωντανοί από μαινόμενο πλήθος εθνικιστών που έκαψε με μολότοφ το Σπίτι των Συνδικάτων.
Η ανατροπή Γιανουκόβιτς (με άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ και του πρέσβη Τζέφρι Πάιατ) και η εγκαθίδρυση ενός φιλοδυτικού εθνικιστικού καθεστώτος πυροδότησε αλυσιδωτές εξελίξεις, με τη Ρωσία να προχωρά στην προσάρτηση της Κριμαίας (Φεβρουάριος – Μάρτιος 2014), την αυτόανακήρυξη των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ (επίσης, Φεβρουάριος και Μάρτιος 2014) κι έναν εμφύλιο πόλεμο να ξεσπά στα ουκρανικά εδάφη. Η σημερινή δυτική προπαγάνδα “ξεχνά” αυτόν τον εμφύλιο που μαίνεται εδώ και 8 χρόνια με χιλιάδες νεκρούς και δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Όπως “ξεχνά” και τις συστηματικές παραβιάσεις των συμφωνιών του Μινσκ και τον ειδικό ρόλο πίεσης που παίζουν οι ενσωματωμένοι στον κρατικό και στρατιωτικό μηχανισμό μπαντερικοί και οι ναζιστές (ένας ρόλος ειδικών αποστολών αναντίστοιχος με την πραγματική εκλογική τους επιρροή). Όπως, επίσης, “ξεχνά” το ξέπλυμα των φασιστών, όπως έγινε (για να αναφέρουμε μονάχα ένα παράδειγμα) στις 22 Απριλίου του 2014, όταν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο ουκρανικό κοινοβούλιο ο τότε Αντιπρόεδρος (και νυν Πρόεδρος) Μπάιντεν αντάλλασε χειραψίες με τον ηγέτη της φασιστικής οργάνωσης Σβόμποντα Oleh Tyahnybok. Στην επίσκεψή του τότε ο Μπάιντεν ανακοίνωσε μέχρι και τη χρηματοδότηση των ουκρανικών εκλογών, δίνοντας σαφές στίγμα όχι “ελεύθερων και δημοκρατικών” εκλογών, αλλά μιας παρωδίας που λειτουργούσε ως νομιμοποιητικός μανδύας για την εγκαθίδρυση φιλοδυτικού καθεστώτος. Για τον υποκριτικό δυτικό “πασιφισμό”, ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου του 2022 με τη ρωσική εισβολή…
Στην πραγματικότητα, η σημερινή εισβολή στην Ουκρανία είναι ακόμα μια στιγμή του οξυμένου και διαρκούς ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού για το μοίρασμα του κόσμου, των εμπορικών και ενεργειακών πηγών και οδών. Η εισβολή δεν έγινε για να προστατευτούν οι ρωσόφωνοι πληθυσμοί, όπως προσχηματικά αναφέρει το εθνικιστικό καθεστώς Πούτιν. Είναι μια ξεκάθαρα ιμπεριαλιστική επέμβαση με στόχο την ανακατανομή των σφαιρών επιρροής στην περιοχή, στο πλαίσιο του αδυσώπητου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού ΗΠΑ/ΕΕ – Ρωσίας. Η εισβολή στην Ουκρανία αποτελεί για το ρωσικό κεφάλαιο μια τεράστια πολεμική επένδυση υψηλού ρίσκου, με απρόβλεπτα αποτελέσματα που είναι νωρίς ακόμα για να κατανοήσουμε την έκταση και το βάθος τους. Ταυτόχρονα, όμως, το καθεστώς του Κιέβου δεν πολεμάει για την “ανεξαρτησία”, την “ελευθερία” και τη “δημοκρατία” της Ουκρανίας, αλλά για την πλήρη υπαγωγή της χώρας στον ευρωατλαντικό άξονα και τη μετατροπή της χώρας σε προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης για τη γεωστρατηγική περικύκλωση της Ρωσίας, στο πλαίσιο της στρατηγικής της διπλής ανάσχεσης (Ρωσίας και Κίνας).
Σίγουρα είναι ακόμα νωρίς να αντιληφθούμε το μέγεθος και την έκταση των αναταράξεων που προκαλεί η σημερινή ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αφού αποτελεί ένα ποιοτικό άλμα της πολυετούς σύγκρουσης στην περιοχή με παγκόσμιες παρενέργειες. Είναι νωρίς ακόμα να κρίνουμε και τις αναδιατάξεις των συμμαχιών και των ανταγωνισμών που δημιουργούνται, καθώς και τις τεκτονικές αλλαγές που αναμένονται. Η Ρωσία είναι μεν μια στρατιωτική και πυρηνική υπερδύναμη (αφού κατέχει τις περισσότερες πυρηνικές κεφαλές στον πλανήτη), αλλά η οικονομία της είναι μεσαίου βεληνεκούς. Οι ΗΠΑ από την άλλη αντιμετωπίζουν μια σταδιακή διαδικασία μείωσης της ισχύος και του γοήτρου τους (κάτι που έγινε φανερό τόσο στην άτσαλη αποχώρηση από το Αφγανιστάν όσο και στο εσωτερικό τους με το πραξικόπημα – οπερέτα των ακροδεξιών οπαδών του Τραμπ τον Ιανουάριο του 2021), ωστόσο παραμένουν η ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη του πλανήτη, αιχμή του δόρατος του ΝΑΤΟ, κατέχουν περίπου τα 4/10 των παγκόσμιων εξοπλισμών και έχουν σκορπίσει περίπου 750 στρατιωτικές βάσεις και εγκαταστάσεις σε 80 χώρες που περικυκλώνουν τους αντιπάλους τους. Η σημερινή σύγκρουση δημιουργεί συνθήκες (προσωρινής) άμβλυνσης των εσωτερικών ανταγωνισμών στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και επαναρυμούλκυσης της ΕΕ στο άρμα των ΗΠΑ, στο όνομα της αντιρωσικής ενότητας. Η θέση της ΕΕ είναι ιδιαίτερη, καθώς παραμένει σε καθεστώς τριπλής εξάρτησης: “αμυντικά” από τις ΗΠΑ, επενδυτικά από την Κίνα και ενεργειακά από τη Ρωσία. Η Κίνα παραμένει ρυθμιστικός παράγοντας σ’ αυτήν την ιμπεριαλιστική ισορροπία του τρόμου, απειλώντας ευθέως την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ (μάλιστα, σε όρους ισοτιμίας στην αγοραστική δύναμη/PPP το ΑΕΠ της Κίνας έχει ξεπεράσει από το 2013 το ΑΕΠ των ΗΠΑ, κατέχοντας το 1/5 της παγκόσμιας οικονομίας).
Ενδεικτικές για το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι οι εξαγγελίες του γερμανού καγκελάριου Σολτς στις 27 Φεβρουαρίου του 2022. Ο Σολτς προανήγγειλε την πλήρη αναθεώρηση της γερμανικής οστπολιτίκ, την επαναστρατιωτικοποίηση της γερμανικής οικονομίας με ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα μαμούθ ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ και τη σταδιακή απεξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο (γεγονός που προϋποθέτει την οριστική αναστολή της τεράστιας επένδυσης -ύψους 11 δισεκατομμυρίων- του αγωγού Nordstream 2 και την κατασκευή νέων κοστοβόρων υποδομών). Αν υλοποιηθεί το νέο δόγμα Σολτς τότε θα έχουμε κι ένα πλήγμα για την απόπειρα της γερμανικής -και κατ’ επέκταση της ευρωπαϊκής- στρατηγικής αυτονομίας και ταυτόχρονο τσιμεντάρισμα της προβληματικής διατλαντικής σχέσης κάτω από την αδιαμφισβήτητη ηγεμονία των ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν είναι και τόσο εύκολο να συμβεί, καθώς οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί δεν μπορούν σε μια στιγμή να κρυφτούν κάτω από το χαλάκι της αντιρωσική ενότητας. Ενδεικτικές είναι οι σφοδρές συγκρούσεις μέσα στο ευρωατλαντικό μπλοκ μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας AUKUS μεταξύ ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου και Καναδά στις 15 Σεπτεμβρίου του 2021, με τη Γαλλία να χάνει 35 δισεκατομμύρια από τις πολεμικές μπίζνες που ετοίμαζε και να απαντά με την ανάκληση των πρεσβευτών της σε Ουάσιγκτον και Καμπέρα και την απόπειρα επιτάχυνσης της διαδικασίας ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Τότε ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν είχε θέσει ζήτημα για κατάρρευση της εμπιστοσύνης απέναντι στους συμμάχους, θυμίζοντας σε πολλούς τις δηλώσεις που είχε κάνει τον Νοέμβριο του 2019 για «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ». Σήμερα, υπό το βάρος των γεγονότων και με τα τύμπανα του πολέμου να ηχούν όλο και δυνατότερα, μαζί με την επαναστρατιωτικοποίηση της Γερμανίας παρατηρούμε και την είσοδο της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ, καθώς και τη στρατιωτική σύνδεση Δανίας – ΕΕ. Ωστόσο, οι βαθύτερες αιτίες που δημιουργούν ρήγματα τόσο στη διατλαντική ενότητα, όσο και στο εσωτερικό της ΕΕ δεν εξαλείφονται εν μια νυκτί…
Μέσα σ’ αυτό το κουβάρι συμμαχιών και ανταγωνισμών η κάθε χώρα θα ζυγίσει τα συμφέροντα της αστικής τάξης που εκπροσωπεί και θα καθορίσει αναλόγως τη στάσης της. Για παράδειγμα, στις 23 Μαρτίου του 2022 ο Σολτς έκανε ένα βήμα πίσω από τη σκληρή ρητορική, αφού συνυπολογίζει το βαρύ κόστος που θα έχει για το γερμανικό κεφάλαιο η πλήρης αποσύνδεση της ευρωπαϊκής με τη ρωσική οικονομία, απορρίπτοντας τις προτάσεις για εμπάργκο στην προμήθεια ρωσικής ενέργειας και δηλώνοντας πως οι κυρώσεις πρέπει μεν να έχουν ισχυρό αντίκτυπο, αλλά να είναι και διαχειρίσιμες για την οικονομία των χωρών που τις επιβάλλουν. Τα ίδια πισωγυρίσματα βλέπουμε και με τον τρόπο πληρωμής του ρωσικού φυσικού αερίου, καθώς υπάρχουν χώρες της ΕΕ που κρατάνε σκληρή στάση, ενώ άλλες χώρες ανοίγουν διόδους πληρωμής σε ρούβλια διασπώντας την ενιαία γραμμή εντός της ΕΕ. Επίσης, είναι ακόμα άγνωστο το πως θα αντιδράσουν άλλες δυνάμεις τις συμμαχίας στις ηγεμονικές φιλοδοξίες που αναπτύσσει η Γερμανία με αφορμή τη διακήρυξη επαναστρατιωτικοποίησης. Για παράδειγμα, σχολιάζοντας τη συμφωνία για τη “στρατηγική πυξίδα” της νέας στρατιωτικής παρουσίας της ΕΕ, η Γερμανίδαυπουργός Άμυνας, Κριστίνε Λάμπρεχτ, δήλωσε: «Η Γερμανία μπορεί να παράσχει τον στρατιωτικό πυρήνα» της νέας στρατιωτικής δύναμης (26/03/2022).
Ακόμα μια πολύ σημαντική παράμετρος που μπαίνει με βιαιότητα στο δημόσιο διάλογο είναι ο κίνδυνος πυρηνικής ανάφλεξης, καθώς Ρωσία και ΗΠΑ/ΝΑΤΟ κατέχουν το 90% των πυρηνικών κεφαλών ολόκληρου του πλανήτη και προχωρούν σε ένα κυνικό κρεσέντο αλληλοεκβιασμού στις πλάτες ολόκληρου του πλανήτη. Στον κυρίαρχο λόγο της Δύσης ο κίνδυνος αυτός προέκυψε ξαφνικά όταν ο Πούτιν έθεσε τα πυρηνικά της χώρας σε επιφυλακή, αλλά στην πραγματικότητα και οι δυο πλευρές χρησιμοποιούν ακραία, επιθετικά και επικίνδυνα πυρηνικά δόγματα. Από την πλευρά του ΝΑΤΟ από τη Σύνοδο της Βαρσοβίας το 2016 έχουμε την υιοθέτηση της στρατηγικής του πρώτου (ή προληπτικού) πυρηνικού πλήγματος. Η Ελλάδα έχει άμεση εμπλοκή, καθώς μεγάλο τμήμα του κρατικού μηχανισμού θεωρεί πως ενδεχόμενη υποδοχή και φιλοξενία πυρηνικών κεφαλών στο ελληνικό έδαφος ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να αναβαθμιστεί ο διεθνής ρόλος της χώρας. Άλλωστε, στις 17 Μαϊου 2018 (επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ) επισκέφτηκε τη βάση του Άραξου ο Φρεντ Φρέντρικσον, επικεφαλής Πυρηνικής Πολιτικής του ΝΑΤΟ και υπέρμαχος της στρατηγικής του πρώτου πλήγματος, προφανώς για να εποπτεύσει τις εργασίες επισκευής και εκσυγχρονισμού της βάσης για μια ενδεχόμενη εγκατάσταση αμερικάνικων πυρηνικών όπλων. Από την άλλη πλευρά το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας, που υιοθετήθηκε στη σημερινή του μορφή το 2020, είναι εξ ίσου επικίνδυνο και τυχοδιωκτικό, καθώς αναφέρει ευθέως το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών όπλων ακόμα και σε μια συμβατική (μη πυρηνική) επίθεση εναντίον της χώρας ή «σε περίπτωση επίθεσης σε κρίσιμες κυβερνητικές ή στρατιωτικές υποδομές που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ικανότητα της χώρας να χρησιμοποιήσει τις πυρηνικές δυνάμεις αντίδρασής της». Στο πλαίσιο του δόγματος αυτού ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ απείλησε τις ΗΠΑ πως αν συνεχίσουν τις προσπάθειες ταπείνωσης και καταστροφής της Ρωσίας τότε ο κόσμος: «μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο μιας δυστοπικής κρίσης που θα κατέληγε σε μια μεγάλη πυρηνική έκρηξη». Εξίσου τυχοδιωκτική είναι και η πολιτική της κυβέρνησης Ζελένσκι, η οποία δημοσίως έθεσε ζήτημα επαναπυρηνικοποίησης της Ουκρανίας, ως εκβιασμό για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Συγκεκριμένα, όταν η Ρωσία συγκέντρωνε στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία τον Απρίλιο του 2021, ο πρεσβευτής του Κιέβου στο Βερολίνο, Αντρίι Μέλνικ δήλωνε στην Γερμανική Ραδιοφωνία: «Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Είτε θα γίνουμε μέλη του ΝΑΤΟ συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση της Ευρώπης, είτε θα εξοπλιστούμε μόνοι μας και σε αυτή την περίπτωση ίσως ξανασκεφτούμε το καθεστώς της πυρηνικής δύναμης. Διαφορετικά δεν ξέρω πώς θα εγγυηθούμε την άμυνά μας». Αξίζει να σημειωθεί πως ο Μέλνικ, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε από το Γερμανικό κοινοβούλιο στις 27 Φεβρουαρίου του 2022, όταν ο Σολτς ανακοίνωνε την επαναστρατιωτικοποίηση της Γερμανικής οικονομίας, δεν είναι ένας τυχαίος τεχνοκράτης, αλλά ένας εθνικιστής οπαδός του Στεπάν Μπαντέρα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο αμοιβαίας κούρσας εξοπλισμών πρέπει να δούμε και τις εκατέρωθεν κατηγορίες για κατασκευή ή χρήση βιολογικών όπλων. Σύμφωνα με τον Ρώσο πρεσβευτή στον ΟΗΕ Vasily Nebenzya, οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας του ανακάλυψαν στοιχεία για ύπαρξη αμερικανικών εργαστηρίων βιολογικού πολέμου στο Χάρκοβο και την Πολτάβα. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί απαντούν πως η Μόσχα διαδίδει ψευδείς ειδήσεις για να τις χρησιμοποιήσει ως πρόσχημα επίθεσης με βιολογικά όπλα στην Ουκρανία. Από τη δική μας πλευρά δεν μπορούμε να ελέγξουμε την ακρίβεια των αλληλοκατηγοριών, αλλά εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε την αμοιβαία επιθετικότητα (έστω κι αν είναι ανισόμετρη) του αμερικανικού και ρωσικού ιμπεριαλισμού, βλέποντας τις δημόσιες δηλώσεις των εκπροσώπων τους. Έτσι, σε ανύποπτο χρόνο τον Οκτώβριο του 2018 στη σύνοδο των υπουργών “Άμυνας” του ΝΑΤΟ η πρέσβειρα των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, Kέι Μπέιλι Χάτσινσον, απείλησε ευθέως τη Ρωσία πως η Ουάσιγκτον εξετάζει προληπτικό στρατιωτικό χτύπημα αν συνεχιστούν οι ρωσικές ενέργειες για ανάπτυξη πυραυλικού συστήματος που δυνητικά απειλεί τις ευρωπαϊκές χώρες. Από την άλλη, ο ρώσος υπουργός εξωτερικών Λαβρόφ προειδοποίησε πως αν αναπτυχθεί “ειρηνευτική δύναμη” του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, όπως προτείνει η Βαρσοβία, τότε θα έχουμε γενικευμένη στρατιωτική σύγκρουση Ρωσίας – ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, η Ρωσία απειλεί ευθέως και τη Βοσνία, σε περίπτωση που θελήσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Όπως και να ΄χει, η κατάσταση είναι ρευστή, οι αναδιατάξεις στις ισορροπίες τρέχουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και είναι ακόμα νωρίς για να δούμε που θα κάτσει η μπίλια των νέων (ένοπλων αυτή τη φορά) διαπραγματεύσεων. Το κάθε κράτος ανάλογα με τη δύναμη πυρός που διαθέτει θα επαναξιολογήσει τη στάση του ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντά του και εν τέλει θα διαμορφωθεί ένας νέος συσχετισμός, με τους λαούς να ζούνε με τη δαμόκλειο σπάθη του γενικευμένου πολέμου να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια τους. Επιπλέον, πρέπει να συνυπολογιστούν κι άλλες σημαντικές παράμετροι που δεν μπορούν να παρουσιαστούν λεπτομερώς στο πλαίσιο αυτής της εισήγησης, όπως για παράδειγμα το μέγεθος της διασύνδεσης της ευρωπαϊκής και της ρωσικής οικονομίας και οι πρακτικές επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης αποσύνδεσής τους, πώς θα επιδράσουν στη διαμόρφωση των συσχετισμών οι νέες συμφωνίες για εισαγωγή αμερικανικού LNG στην Ευρώπη, οι επιπτώσεις από την επιβολή χρηματοπιστωτικού αποκλεισμού εναντίον της Ρωσίας με την έξωση των τραπεζών της από το διεθνές σύστημα SWIFT, το μέγεθος των εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών στο τρίγωνο Ρωσία – Ουκρανία – Λευκορωσία, η ενδεχόμενη αναβάθμιση του ενεργειακού ρόλου του Ιράν και του Κατάρ, τα ενδεχόμενα νέα σημεία ανάφλεξης στην περιοχή (Υπερδνειστερία, Βαλτική, Γεωργία κλπ). Οπωσδήποτε, δεν μπορούμε να κρίνουμε μονάχα βάσει εξαγγελιών και κροκοδείλιων δακρύων, καθώς τα αστικά κράτη δρουν στη βάση της ωμής ρεαλπολιτίκ και της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των αστικών τους τάξεων και όχι κάποιων γενικών και αόριστων ηθικών θεμελίων.
Ταυτόχρονα, μεγάλο κομμάτι της σημερινής κρίσης ξεφεύγει από τα περιορισμένα γεωγραφικά όρια της περιοχής και διεξάγεται στο πλαίσιο παράλληλων ασκήσεων ισχύος για την “επόμενη ημέρα”, προεικονίζοντας τους μελλοντικούς πολέμους, με τα εύφλεκτα σημεία αντιπαράθεσης σε ολόκληρο τον πλανήτη ολοένα να πληθαίνουν (πχ Ταϊβάν, η οποία εξοπλίζεται από τις ΗΠΑ και οι κινέζοι προειδοποιούν πως θα απαντήσουν δυναμικά σε οποιαδήποτε παρέμβαση). Εμείς, από την πλευρά μας οφείλουμε να (ξανα)τοποθετηθούμε με σαφήνεια ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, μια στιγμή του οποίου είναι η σημερινή ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και να καταλήξουμε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για τα καθήκοντα που έχουμε σ’ αυτή τη μικρή γωνιά του πλανήτη.
ΙΙΙ
Σαν έρθει η ώρα της πορείας, πολλοί δεν ξέρουν
πως επικεφαλής βαδίζει ο εχθρός τους.
Η φωνή που διαταγές τους δίνει
είναι του εχθρού τους η φωνή.
Κι εκείνος που για τον εχθρό μιλάει
είναι ο ίδιος τους ο εχθρός.
Μπέρτολτ Μπρεχτ
Η θέση μας απέναντι (και) σ’ αυτόν τον άδικο πόλεμο δεν μπορεί να μην εκκινεί από διεθνιστική αφετηρία. Και είναι μια αντιπολεμική θέση μάχης που στέκεται απέναντι σε έναν απονευρωμένο “πασιφισμό” που ηγεμονεύει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Γιατί αυτός ο κατ’ όνομα “ειρηνισμός” στον πυρήνα του δεν είναι αντιπολεμικός, αλλά προ-πολεμικός. Στην κινούμενη άμμο της καπιταλιστικής κρίσης, στη διαρκή αρένα των διακρατικών ανταγωνισμών, στην εποχή της στρατιωτικοποίησης των οικονομιών, στο κατώφλι ενός γενικευμένου σφαγείου δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε “επιθετικούς” και “αμυντικούς” ιμπεριαλισμούς, “δυνατά” και “αδύναμα” κεφάλαια. Η ίδια η ιστορική εμπειρία μας δείχνει πως στο καπιταλιστικό – ιμπεριαλιστικό σύστημα ο γόρδιος δεσμός των οξυμένων ανταγωνισμών λύνεται μονάχα με το σπαθί του πολέμου. Η απάντησή μας στην αναβίωση της σύγχρονης βαρβαρότητας δεν μπορεί να είναι ο επιλεκτικός ειρηνισμός του κυρίαρχου λόγου της Δύσης. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το παγκόσμιο περιβάλλον που έχει επιβάλει η Άγρια Δύση του καπιταλισμού με τις “ανθρωπιστικές” βόμβες, τον διαμελισμό και τη διάλυση δεκάδων χωρών, τις συγκαλυμμένες ή ανοιχτές επεμβάσεις, τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς από τους πολέμους που έχει εξαπολύσει. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε πως ο στρατηγός Κόλιν Πάουελ, σχολιάζοντας για τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς αμάχους στο Ιράκ από το εμπάργκο και τις “έξυπνες” βόμβες, έλεγε: «δε με ενδιαφέρουν καθόλου οι αριθμοί». Ούτε θα ξεχάσουμε πως η τότε υπουργός εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ δήλωνε πως άξιζε τον κόπο να έχουμε περισσότερα νεκρά παιδιά στο Ιράκ απ’ ότι στη Χιροσίμα, εξ αιτίας των αμερικάνικων κυρώσεων. Ούτε θα ξεχάσουμε πως σύμφωνα με τη UNISEF πάνω από 100.000 παιδιά έχουν σκοτωθεί στην Υεμένη από ασιτία ή αεροπορικούς βομβαρδισμούς, μετά τη φιλοδυτική επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας (για την οποία ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κ. Φλώρος από τα εδάφη της Σούδας έλεγε δίχως ίχνος ντροπής: «Μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες, κι έχουμε τους ίδιους στόχους, την ειρήνη, την σταθερότητα και την ασφάλεια», ενώ ο “φιλειρηνικός” ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση έστελνε πυρομαχικά για να μακελεύεται ο λαός της Υεμένης). Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τους νεκρούς, τους ξεριζωμένους, τους εξαθλιωμένους που άφησε όλα αυτά τα χρόνια πίσω της η πολεμική μηχανή της Δύσης. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια μας στη φτώχεια, το δομικό ρατσισμό, τη σιδερόφραχτη Ευρώπη – Φρούριο, τους πνιγμένους στα υδάτινα σύνορα του πρωτοκοσμικού “παραδείσου”, τους φυλακισμένους στα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι απολογητές του δόγματος “Ανήκομεν εις τη Δύσιν” δεν μπορούν να μας κουνάνε το δάχτυλο επειδή δεν διαλέγουμε στρατόπεδο ληστών και φονιάδων. Ο αποτροπιασμός μας για την ιμπεριαλιστική επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν θα τους δώσει κανένα άλλοθι, καμιά λευκή επιταγή ώστε να εμφανιστούν ως “αμυνόμενοι”.
Απέναντι στον δακρύβρεχτο και επιλεκτικό “ανθρωπισμό” οφείλουμε να στήσουμε ένα μαχητικό διεθνιστικό/αντιπολεμικό κίνημα που θα αποτελέσει ανάχωμα στη μιλιταριστική/κατασταλτική οχύρωση των κρατών και το γενικευμένο αιματοκύλισμα που ετοιμάζουν για τους λαούς. Γιατί δικοί τους είναι οι πόλεμοι, δικοί μας είναι οι νεκροί. Γιατί για τους πλούσιους πόλεμος σημαίνει επένδυση, ενώ για τους φτωχούς πόλεμος σημαίνει θάνατος, φτώχεια και προσφυγιά. Αν δεν θέλουμε να δούμε την καταστροφή να γενικεύεται οφείλουμε να μπλοκάρουμε τις πολεμικές μηχανές και να κηρύξουμε τον πόλεμο ενάντια στον πόλεμό τους. Απέναντι στη γεωπολιτική των κρατών να ορθώσουμε τη γεωπολιτική της αλληλεγγύης των λαών. Οφείλουμε να αγωνιζόμαστε στον ίδιο μας τον τόπο ενάντια στους σχεδιασμούς της αστικής τάξης των χωρών μας, αλλά όχι με μια στενή τοπικιστική ματιά. Πρέπει να έχουμε τα μάτια μας στραμμένα σε ολόκληρο τον πλανήτη, που έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο πεδίο μάχης ανταγωνιστικών συμφερόντων, σε μια εποχή που «έχει συσσωρευτεί τόσο μπαρούτι που τα όπλα θα αρχίσουν να εκπυρσοκροτούν από μόνα τους», με τις θερμές και ψυχρές συγκρούσεις να πυκνώνουν επικίνδυνα προεικονίζοντας ένα ζοφερό μέλλον για τους λαούς που καλούνται να γίνουν σφαχτάρια στο θυσιαστήριο αλλότριων συμφερόντων.
Μιλώντας για τον τόπο στον οποίο ζούμε οφείλουμε να τονίσουμε πως η μάχη εναντίον του δολοφονικού μηχανισμού του ΝΑΤΟ, του οπλισμένου χεριού του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού, δεν είναι μάχη με ανεμόμυλους. Δεν είναι μετάθεση της ταξικής πάλης σε μακρινά και απρόσβλητα κέντρα. Αντίθετα, είναι μια πολύ συγκεκριμένη, υλική, απτή μάχη εναντίον των κεντρικών στρατηγικών επιλογών του ελληνικού κεφαλαίου. Το ελληνικό κράτος όλο και βαθαίνει την τυχοδιωκτική του πολιτική, επιδιώκοντας τη γεωστρατηγική του αναβάθμιση με αμερικανικές και γαλλικές πλάτες. Πέρα, όμως, από τις ρητορικές κορώνες στο πλαίσιο του ελληνο-τουρκικού αστικού ανταγωνισμού, στην πραγματικότητα ολόκληρο το “αμυντικό” δόγμα του ελληνικού κράτους (και ο υπερεξοπλισμός που το συνοδεύει) είναι απόλυτα προσαρμοσμένο και ευθυγραμμισμένο με την “Αρχιτεκτονική Ασφάλειας” των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ για διπλή ανάσχεση της ρωσικής και κινεζικής επιρροής. Η πλήρης ευθυγράμμιση της κυβέρνησης Μητσοτάκη με το αντιρωσικό μέτωπο με την αποστολή πολεμικού υλικού στην κυβέρνηση Ζελένσκι δεν είναι κάτι που πρέπει να μας αιφνιδιάζει. Όλες οι κυβερνήσεις που προηγήθηκαν στο πλαίσιο των “συμμαχικών υποχρεώσεων” συμμετείχαν στους σχεδιασμούς γεωστρατηγικής περικύκλωσης της Ρωσίας και σε ασκήσεις πολεμικής προπαρασκευής στην ευρύτερη περιοχή. Όπως δήλωνε ο αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ, τον Νοέμβριο του 2016, σχετικά με τη θέση της Ελλάδας: «Υπάρχει ένα διάγραμμα με τρεις κύκλους. Ο ένας αφορά τη Βόρεια Αφρική, ο άλλος την Ανατολική Μεσόγειο και τη Συρία και ο τρίτος τη Μαύρη Θάλασσα και μια πιο επιθετική και επεκτατική Ρωσία. Το μέρος όπου αυτοί οι τρεις κύκλοι συναντώνται είναι η Ελλάδα. Αυτό είναι το υφιστάμενο στρατηγικό πλαίσιο». Και ακόμα πιο πρόσφατα, τον Μάρτιο του 2022, ο πρέσβης έλεγε: «Η Ελλάδα ήταν και παραμένει ένας κρίσιμος σύμμαχος του ΝΑΤΟ στην ενίσχυση της νοτιοανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας».
Με τη σημερινή πολεμοκάπηλη και τυχοδιωκτική της πολιτική η ακροδεξιά/νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθεί να εξισορροπήσει το πρόσφατο γεωπολιτικό της φιάσκο με την δήθεν “απομόνωση” της Τουρκίας. Ένα φιάσκο που κορυφώθηκε με την απόσυρση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την κατασκευή του αγωγού East Med, η οποία ήρθε ταυτόχρονα με το άνοιγμα των συζητήσεων Τουρκίας – Ισραήλ για νέες ενεργειακές μπίζνες. Το δόγμα που ακολουθεί η κυβέρνηση περιγράφεται με τεχνοκρατική κυνικότητα από τον Βασίλη Κασκαρέλη, μόνιμο αντιπρόσωπο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ την περίοδο 2000-2004: Για να πάρουμε περισσότερα ανταλλάγματα από τις ΗΠΑ πρέπει να κλείσουμε τα αυτιά μας στις αντιπολεμικές σειρήνες, το πολιτικό κόστος και τις διαδηλώσεις, να στείλουμε ελληνικό στρατό στην πρώτη γραμμή των πολέμων που διεξάγει το ΝΑΤΟ και να χυθεί αίμα ελλήνων φαντάρων, ώστε να μας πάρουν στα σοβαρά οι Αμερικανοί! Αυτά αναφέρει ο Κασκαρέλης στο βιβλίο του Η τέλεια καταιγίδα, και συμπληρώνει: «οι εξωτερικές σχέσεις διέπονται από μεγάλη δόση κυνισμού και η συμμετοχή στο στρατόπεδο των νικητών με απώτερο στόχο τον προσπορισμό οφελών για την ελληνική πλευρά την Επόμενη Μέρα είναι η παράμετρος της εξίσωσης, που πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα για κάθε χώρα». Όπως δήλωσε τον Μάιο του 2022 ο Ευάγγελος Βενιζέλος: «Η εμπλοκή μας στον πόλεμο είναι όρος ύπαρξής μας».
Κι ενώ ο πόλεμος μεταφέρεται στα ράφια των σούπερ μάρκετ και η εκτόξευση του κόστους ζωής και του ενεργειακού κόστους γονατίζει την κοινωνική βάση, η ελληνική οικονομία βρίσκεται για μια φορά ακόμα στο χείλος της χρεοκοπίας, προσθέτοντας 30 δισεκατομμύρια επιπλέον κρατικό χρέος σε μόλις δυο χρόνια, σπάζοντας το φράγμα του 200% επί του ΑΕΠ. Το ύψος του χρέους έχει ξεπεράσει σήμερα τα 388 δισεκατομμύρια ευρώ, με το μεγαλύτερό του κομμάτι (244 δισ.) να βρίσκεται στα χέρια του Μηχανισμού Στήριξης. Το υπέρογκο αυτό χρέος θα κληθεί να το πληρώσει για μια ακόμα φορά ο εργαζόμενος λαός με νέα μνημόνια (ακόμα κι αν δεν ονομάζονται έτσι). Την ίδια ώρα οι έλληνες εφοπλιστές τρίβουν τα χέρια τους για τις πολεμικές μπίζνες που ανοίγουν, συνεργαζόμενοι ταυτόχρονα και με τις δυο πλευρές του πολέμου. Ενδεικτικό είναι πως παρά τις πολεμικές ιαχές υπέρ του καθεστώτος Ζελένσκι το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο συνεχίζει τις μπίζνες με το ρωσικό κράτος, μεταφέροντας τεράστιες ποσότητες πετρελαίου ρωσικών ενεργειακών πολυεθνικών προς τα ευρωπαϊκά λιμάνια, ενώ εξαιρείται από την επιβολή αποκλεισμού που επέβαλε η ΕΕ στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου σε τρίτες χώρες.
Από τον τόπο μας λοιπόν, οφείλουμε να αγωνιστούμε ενάντια στη συμμετοχή του ελληνικού κράτους στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, με βασικό σύνθημα πως ο βασικός εχθρός μας βρίσκεται μέσα στην ίδια μας τη χώρα, μέσα στην Ελλάδα, μέσα στην ΕΕ, μέσα στο ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, όμως, οφείλουμε να καταδικάσουμε με ξεκάθαρο τρόπο την ιμπεριαλιστική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στο πλαίσιο ενός διαρκούς διεθνιστικού αγώνα για ειρηνική συνύπαρξη των λαών, για μια ανθρωπότητα χωρίς πολέμους, εθνοκαθάρσεις, γενοκτονίες, πυρηνικούς αλληλοεκβιασμούς, στρατόπεδα συγκέντρωσης, στρατιωτικές βάσεις, τείχη και φράχτες. Ας μην ξεχάσουμε τη φωνή της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που επανέρχεται σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ: «Οι μετοχές ανεβαίνουν και οι προλετάριοι πέφτουν, και μαζί με καθέναν απ’ αυτούς είναι ένας μελλοντικός αγωνιστής, ένας στρατιώτης της επανάστασης που κατεβαίνει στον τάφο. Αυτή η τρέλα, αυτή η ματωμένη κόλαση, θα πάψει να υπάρχει, από τη μέρα που οι εργάτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Αγγλίας, και της Ρωσίας θα βγουν επιτέλους από τη μέθη που σήμερα είναι βουτηγμένοι και, ξυπνώντας, θα τείνουν αδελφικά το χέρι, σκεπάζοντας ταυτόχρονα τη κτηνώδικη κραυγή των θηρίων του ιμπεριαλιστικού πολέμου, με την παλιά και δυνατή φωνή του πολέμου της εργασίας: προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!».
Ταξική Αντεπίθεση (ομάδα αναρχικών και κομμουνιστ(ρι)ών)
