Στις 6-7 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί στην Πράγα η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ με κεντρικό θέμα τη λήψη μέτρων για την ενεργειακή κρίση. Με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται και την ενεργειακό ζήτημα να οξύνεται, με τα κύματα της φτώχειας να ακουμπάνε τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και τα σύννεφα μιας νέας οικονομικής κρίσης να πυκνώνουν, η επερχόμενη Σύνοδος θα θυμίζει περισσότερο Συμβούλιο διαχείρισης κρίσης και αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων.
Η ατζέντα της Συνόδου όσο και οι αποφάσεις που αναμένεται να ανακοινωθούν δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. Πίσω από την πομπώδη ρητορική για τη λήψη μέτρων για τη στήριξη των «κοινωνιών και των ευάλωτων ομάδων», προβάλλουν καθαρά οι αδυσώπητες νεοφιλελεύθερες πολιτικές της απελευθέρωσης των αγορών ενέργειας, των ιδιωτικοποιήσεων, της αθρόας κεφαλαιακής ενίσχυσης των ενεργειακών μονοπωλίων, της μετακύλησης του κόστους στην κοινωνική βάση, καθώς βέβαια και αυτή της με κάθε μέσου συνέχισης του πολέμου. Όλες εκείνες δηλαδή οι πολιτικές που οδήγησαν σε αυτό που σήμερα ονομάζεται ενεργειακή κρίση, και οι οποίες το μόνο που εγγυώνται είναι η περαιτέρω κλιμάκωση της. Γιατί σε πείσμα των κυριάρχων αφηγήσεων για την καταγωγή και τις αιτίες της, η ρίζα της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, αν ως τέτοια ορίσουμε την εκτόξευση των τιμών των προϊόντων ενέργειας και τη συρρίκνωση των ενεργειακών αποθεμάτων, δεν βρίσκεται ούτε στον πόλεμο στην Ουκρανία μονοσήμαντα ούτε βέβαια στις «πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού κάποιων κερδοσκόπων» που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αντίθετα ήταν ο ίδιος ο πυρήνας των πολιτικών του Κεφαλαίου διεθνώς και της ΕΕ ειδικώς, με την «απελευθέρωση» των αγορών ενέργειας και τη μετέπειτα χρηματιστικοποίησή τους, που οδήγησε στην εκτόξευση των τιμών και την συνακόλουθη ένταση των διεθνών ανταγωνισμών για τον έλεγχο των πηγών και των οδών διοχέτευσης τους. Ήταν η σταδιακή απογύμνωση της παραγωγής ενέργειας από κάθε δημόσιο έλεγχο και προστασία, η ολοκληρωτική μετατροπή της ενέργειας σε καπιταλιστικό εμπόρευμα, η πλήρης υπαγωγή της στους σιδερένιους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης και της «αυτορυθμιζόμενης» υποτίθεται αγοράς. Στο έδαφος αυτών ακριβώς των στρατηγικών γιγαντώθηκαν τα κέρδη των ενεργειακών μονοπωλίων, εντάθηκε η ληστρική εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων που προκάλεσε την εξάντληση τους και αναρίθμητες οικολογικές καταστροφές, και βέβαια στο έδαφος αυτό κλιμακώθηκε η πάλη για την κατάκτηση τους, ανοίγοντας το δρόμο για μικρές και μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις διεθνώς.
Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, η υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η δημιουργία του ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, με τα αυταπόδεικτα πλέον καταστρεπτικά αποτελέσματα τους τόσο στις τιμές της Ενέργειας και την εγχώρια ενεργειακή επάρκεια, όσο και στο περιβάλλον, υπήρξαν οι ευκρινείς προβολές στην Ελλάδα της εφαρμογής όλων εκείνων των ευρωπαϊκών Οδηγιών που οι κυβερνήσεις των προηγούμενων ετών παρουσίασαν με θράσος ως τις βέλτιστες οικονομικά, εργασιακά και περιβαλλοντικά. Ειδικότερα όσον αφορά το οικολογικό αποτύπωμα τους, αξίζει να σημειώσουμε ότι η ενεργειακή μετάβασης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των ευρύτερων πολιτικών «πράσινης αναπτυξιακής στροφής», όχι μόνο δε έφεραν το οικολογικό αποτέλεσμα που ανέμεναν οι θιασώτες της, αντίθετα όπως η περίπτωση της ΑΓΕΤ στο Βόλο απέδειξε, η υπό τις ευλογίες της ΕΕ «αξιοποίηση» -μέσω της καύσης -των αποβλήτων ως «εναλλακτικά καύσιμα» είχε βαρύτατες συνέπειες στην υγεία των τοπικών πληθυσμών και των οικοσυστημάτων.
Σήμερα, η πραγματικότητα που προβάλλει στη χώρα είναι εφιαλτική: μεγάλο τμήμα της εργατικής τάξης, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας αντιμετωπίζει δίπλα στους εντεινόμενους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση, την υγεία, τη στέγαση, τον δημόσιο χώρο, ένα ουσιαστικά καθεστώς αποκλεισμού από τα βασικά αγαθά ενέργειας. Σε ότι αφορά το ηλεκτρικό ρεύμα, αρκεί μόνο να σημειώσουμε ότι από τις αρχές του 2022 οι εντολές διακοπής ρεύματος ξεπέρασαν τις 315.000 (168.000 συνολικά το 2021), με 100 χιλιάδες και πλέον να έχουν υλοποιηθεί, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι της κοινωνικής βάσης αντιμετωπίζουν πλέον το φάσμα του κρύου, αδυνατώντας να πληρώσουν το δυσθεώρητο κόστος πετρελαίου και φυσικού αερίου, τη στιγμή που οι αντίστοιχες επιχειρήσεις και βέβαια οι εφοπλιστές βλέπουν τα κέρδη τους να εκτινάσσονται.
Όπως έχει ήδη ρητά προαναγγελθεί, στις 7 Οκτωβρίου στην Πράγα, η ΕΕ πρακτικά θα αρνηθεί τη λήψη ακόμα και στοιχειωδών μέτρων προστασίας από την ενεργειακή φτώχεια – την ίδια στιγμή που θα εντείνει τις αντεργατικές νομοθεσίες και θα αυξήσει κατακόρυφα τις στρατιωτικές δαπάνες- και ουσιαστικά -παρά τις προσχηματικές κινήσεις της τελευταίας στιγμής- θα απορρίψει, σε πείσμα των εγχώριων αστικών φληναφημάτων περί «Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης», προτάσεις εκ των έσω που τάσσονται υπέρ της επιβολής ενός πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, για να προτάξει, στο όνομα της «ομαλής λειτουργίας της αγοράς» και της τήρησης του «Ευρωπαϊκού κεκτημένου», τη νέα γραμμή άμυνας –και παράλληλα επίθεσης-της ευρωπαϊκής κεφαλαιοκρατίας. Και αυτή δεν θα είναι άλλη από την επιβολή της γενικευμένης λιτότητας και της απαρέγκλιτης τήρησης των κανόνων της δημοσιονομικής πειθαρχίας -με τη δεδομένη μεταφορά κόστους από το ιμπεριαλιστικό κέντρο της ΕΕ στην εξαρτημένη περιφέρεια που αυτή συνεπάγεται- και παράλληλα την αθρόα κρατική χρηματοδότηση των ενεργειακών μονοπωλίων, την οποία θα βαφτίσει προκλητικά κοινωνική επιδότηση, διανέμοντας αντισταθμιστικά ένα μικρό μέρος της στην κοινωνική βάση. Μια επιδότηση γιγαντιαία για τις επιχειρήσεις, την ίδια στιγμή ωστόσο απειροελάχιστη για την κάλυψη ακόμα και των πλέον βασικών κοινωνικών αναγκών, μια επιδότηση την οποία θα επιβαρυνθεί εξ ολοκλήρου η χειμαζόμενη κοινωνική βάση, που θα κληθεί να πληρώσει με νέα δυσβάστακτα μέτρα τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και τη διεύρυνση του δημόσιου χρέους, που οι επιδοτήσεις αυτές θα δημιουργήσουν. Χαρακτηριστική ως προς τα παραπάνω είναι η πολυδιαφημιζόμενη δημιουργία του «Ευρωπαϊκού Ταμείου» για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές φυσικού αερίου. Παρά το φιλολαϊκό του περιτύλιγμα, το Ταμείο ελάχιστα θα αφορά τις κοινωνικές ανάγκες. Τα κεφάλαια του πρωτίστως θα κατευθυνθούν στην παροχή ρευστότητας στα μεγάλα μονοπώλια Ενέργειας του ευρωπαϊκού πυρήνα και στη δημιουργία νέων υποδομών που θα επιταχύνουν την «αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου» -εντείνοντας ταυτόχρονα τις αποκλίσεις εντός ΕΕ- , ενώ ό,τι περισσεύει θα δίνεται με τη μορφή κουπονιού –κάτι σαν ελεημοσύνη- για ρεύμα, καύσιμα ή για τρόφιμα στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας.
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, η «μεταμνημονιακή» Ελλάδα του υπέρογκου δημόσιου χρέους και το αυξανόμενου κόστους δανεισμού, αντικρίζοντας πλέον κατάματα- παρά τις προπαγανδιστικές ιαχές για τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης-τον κίνδυνο της πρόκλησης μιας νέας έκρηξης δίδυμης κρίσης χρέους και ελλειμμάτων, όχι απλά αδυνατεί να λάβει τα στοιχειώδη μέτρα συγκράτησης των τιμών και αποσόβησης των συνθηκών κοινωνικής εξαθλίωσης που αυτές παράγουν, αλλά ακόμα και αυτές οι ανεπαρκέστατες επιδοτήσεις που εξαγγέλλει μετατρέπονται σε παράγοντα επιτάχυνσης της κρίσης της. Είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν ολόκληρο το 1,1 δις ευρώ της επιδότησης του Οκτωβρίου, η οποία σύμφωνα με τις πανηγυρικές εξαγγελίες της κυβέρνησης θα αντιμετώπιζε τα αποτελέσματα της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας, κατακρατείται εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό και όχι όπως ψευδώς διακινούνταν από «τα έσοδα των εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής και τα έσοδα από δημοπρασίες ρύπων», φορτώνοντας τον με νέα ελλείμματα, την ίδια στιγμή που τα γιγαντιαία έσοδα των επιχειρήσεων ενέργειας στη χώρα -πάνω από 3δις ευρώ μέσα στο καλοκαίρι- παραμένουν σχεδόν αφορολόγητα, στο όνομα της ενίσχυσης της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας.
Για μια ακόμη φορά, λοιπόν, επιβεβαιώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο δεν είναι το «ασφαλές καταφύγιο» απέναντι στις κρίσεις, αλλά είναι η ίδια και οι πολιτικές της η βασική πηγή της εμφάνισης τους. Ότι αποτελεί, ακριβώς όπως λέει το σύνθημα, το «σφαγείο των πολυεθνικών», το πεδίο ανάπτυξης της Ακροδεξιάς και του αντιμεταναστευτικού ρατσισμού, το στρατηγείο του πολέμου και της προώθησης των πλέον επιθετικών ταξικών αναδιαρθρώσεων. Με τις ενεργειακές ροές να μειώνονται, ύστερα μάλιστα κι από τις εκρήξεις στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 και τη στροφή προς το ακριβό υγροποιημένο αμερικανικό LNG που αυτή συνεπάγεται – μια σαφής ένδειξη γύρω από το ποιοί μπορεί να ευθύνονται για τις εκρήξεις-, και με τον πόλεμο στην Ουκρανία να εισέρχεται σε κρίσιμη καμπή, με τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται και την ύφεση να αρχίζει να διαγράφεται ξανά στον ορίζοντα, οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στην πραγματικότητα θα ομοιάζουν – εν όψει του χειμώνα που έρχεται – με αποφάσεις μαζικής καταδίκης εκατομμυρίων Ευρωπαίων των υποτελών τάξεων στο κρύο, την ανέχεια, την εξαθλίωση, το θάνατο. Η ρητορική της ελληνικής κυβέρνησης για χειμώνα αντίστοιχο του 1942 μια τέτοια εφιαλτική προοπτική προοιωνίζεται. Ας έχουν κατά νου ωστόσο οι θρασύτατοι κρατούντες, ότι το 1942 εκτός από χρόνια της πείνας, του κρύου και του θανάτου ήταν η αφετηρία του κοινωνικού ξεσηκωμού και της λαϊκής αντίστασης. Και ότι παρόλο που οι υπάρχοντες κοινωνικοί συσχετισμοί εξακολουθούν να παραμένουν δυσμενείς, η κοινωνική κινητικότητα ανεβάζει ήδη στροφές όπως δείχνουν οι δυναμικές εργατικές απεργίες, το φοιτητικό και αντιφασιστικό κίνημα, οι μαζικές μητροπολιτικές αντιστάσεις.
Σε κάθε περίπτωση η περίοδος που ανοίγεται μπροστά μας είναι κρίσιμη. Ο νέος γύρος της αντεργατικής-αντιλαϊκής επίθεσης που εγκαινιάζει η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ δεν επιτρέπει καθυστερήσεις και κωλυσιεργίες. Απέναντι σε αυτήν την πολύ συγκεκριμένη διάταξη μάχης που λαμβάνει ο ταξικός εχθρός σήμερα, μοναδική διέξοδος για όλους τους εργαζόμενους-ες, τους άνεργους-ες, τις νέες και τους νέους, για όλους εμάς που βλέπουμε το παρόν μας να συνθλίβεται μέσα στην ανέχεια, τη φτώχεια, την κρατική τρομοκρατία και τον κοινωνικό εκφασισμό και το μέλλον μας να υποθηκεύεται – ακόμα και ως κρέας για κανόνια- στο όνομα αστικών και ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, είναι αυτή του μαζικού ανυποχώρητου ταξικού αγώνα. Του αγώνα για αξιοπρεπή μισθό, εργασιακά δικαιώματα, λαϊκές ελευθερίες, φθηνά και υψηλής ποιότητας δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, Του αγώνα για κοινωνική ασφάλιση, στέγαση, δημόσια υγεία, παιδεία, φυσικό περιβάλλον, πολιτισμό. Ενός αγώνα που επικοινωνεί και αλληλεπιδρά με τον αγώνα ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση, τον πόλεμο, τον εθνικισμό, τον φασισμό και ενοποιείται πολιτικά στην πάλη για την ανατροπή της διπλής κυριαρχίας αστικής τάξης και ιμπεριαλισμού (ΗΠΑ-ΕΕ) ανοίγοντας το δρόμο για την επαναστατική ρήξη και την κοινωνική ανατροπή.
Παραμερίζοντας εσωστρέφειες και δισταγμούς οι δυνάμεις του κινήματος που βρέθηκαν σε κοινές πρωτοβουλίες αγώνα το προηγούμενο διάστημα πρέπει άμεσα να ξανασυναντηθούν, πιο αναβαθμισμένα αυτή τη φορά. Το άνοιγμα ενός εκ βαθέων διαλόγου ανάμεσά τους αποτελεί ένα από τα κρίσιμα ζητήματα του καιρού μας!
Συμμετέχουμε – Στηρίζουμε τη Διαδήλωση προς τα Γραφεία της ΕΕ – Συγκέντρωση Πλατεία. Κλαυθμώνος 7 Οκτωβρίου, 7μμ
Ταξική Αντεπίθεση (Ομάδα αναρχικών και κομμουνιστ(ρι)ών)
