Για τις φυλακές και τους αγώνες μέσα σε αυτές | Κείμενο του πρώην πολιτικού κρατούμενου συντρόφου Γ.Β.Β

Για τις φυλακές και τους αγώνες μέσα σε αυτές | Κείμενο του πρώην πολιτικού κρατούμενου συντρόφου Γ.Β.Β στην εκδήλωση παρουσίαση της Ατζέντας του 2023 του Ταμείου Αλληλεγγύης φυλακισμένων και διωκόμενων αγωνιστ(ρι)ών, με θέμα τις μεγάλες κινητοποιήσεις στις φυλακές και τη μαζική απεργία πείνας χιλιάδων κρατουμένων το 2008

[Εισαγωγή]

Βρεθήκαμε -μεταξύ άλλων -σε μια γενιά αναρχικών που εμπνεύστηκε από τους αγώνες των πολιτικών και κοινωνικών κρατούμενων προηγούμενων δεκαετιών. Σε μια γενιά αναρχικών που μύριζε και η ίδια φυλακή από χλμ. Γι’ αυτό και αναζητούσε τις μυρωδιές της στο καφενείο του Σάκη στην πλατεία Εξαρχείων και την ηθική της στα χείλη πρώην αναρχικών κρατουμένων που μας έλεγαν ιστορίες για ανθρώπους με αξιοπρέπεια και ανάστημα όπως ο Τεμπερεκίδης και ο Κεχαΐδης.
Και αναφέρω αυτά τα ονόματα γιατί εκτός από τη συμμετοχή σε εξεγέρσεις και αποδράσεις το ήθος και η αξιοπρέπεια ήταν τα στοιχεία εκείνα που διαμόρφωναν τα πρότυπα μας. Άνθρωποι ευγενικοί, σεμνοί που περίμεναν τελευταίοι στην ουρά του συσσιτίου το φαΐ τους, λειτουργώντας σαν λαμπρά παραδείγματα αλλά και προστατευτικά για τους νεότερους φυλακισμένους που συχνά γινόντουσαν θύματα εκδουλεύσεων και εξουσιαστικών συμπεριφορών.
Ήταν η εποχή που στριφογυρνούσαμε τις σελίδες του περιοδικού «της φυλακής» συζητώντας με την συντρόφισσα Κ. Ιατροπούλου για τους αγώνες στην φυλακή και το κίνημα αλληλεγγύης. Διαβάζαμε το “ένστικτο του θανάτου”, βλέπαμε το “αντίο φίλε” και αφιερώναμε πολλές ώρες συζητώντας για το ευρωπαϊκό αντάρτικο πόλης της δεκαετίας του 70 και τις δολοφονίες επαναστατών στις φυλακές του Σταμχάιμ. Αντλώντας έμπνευση από την εξέγερση στις φυλακές Μαλανδρίνου την άνοιξη του 2007 και κουράγιο από τον ίδιο τον αγώνα για την κατάργηση τους με όχημα το «συντονιστικό δράσης για τους φυλακισμένους αγωνιστές».
Κυνηγούσαμε τόσο πολύ την φυλακή και ότι την περιέβαλε που η πόρτα δεν άργησε να ανοίξει και για εμάς.

[Για τη φυλακή]

Η καθαρή στάση στην φυλακή είναι αυτή που εξασφαλίζει στους αγωνιστές σεβασμό τόσο από τους συγκρατούμενους όσο και από τους αντιπάλους. Καθαρή στάση σημαίνει καμία σχέση με την υπηρεσία και τις κλίκες της εντός της πτέρυγας, χρήση δικαιωμάτων που αφορούν το γενικό πληθυσμό των φυλακών και κερδήθηκαν με αγώνες. Σεβασμό στους πιο αδύναμους και εξαθλιωμένους συγκρατούμενους. Αντιεξουσιαστική θέαση και θέση απέναντι στις μικρές και μεγάλες εξουσίες που αναπτύσσονται στην πτέρυγα. Η απόρριψη του ποινικού lifestyle που διαμορφώνει τα πρότυπα συμπεριφοράς στη φυλακή και η επιμονή πάνω στις αρχές της αλληλεγγύης, της ισότητας και του επαναστατικού ήθους αποτέλεσαν εξάλλου ιστορικά τα δομικά στοιχεία συνάντησης αγωνιστών με διαφορετικές διαδρομές και καταβολές αγώνα.
Κάπως έτσι κερδίσαμε κι εμείς τον σεβασμό των υπολοίπων κρατουμένων. Παραμένοντας κομμάτι μιας παράδοσης αγώνα με μεγάλη ιστορικότητα. Η διακριτότητα μας δεν κερδήθηκε μέσα από ελιτισμούς και διαχωρισμούς αλλά μέσα από την καθημερινή τριβή που αναπτύξαμε με τους καταπιεσμένους εκεί οπού οικοδομήθηκαν και οι απαραίτητες σχέσεις εμπιστοσύνης που πυροδότησαν και τους αγώνες.
Η φυλακή αποτελεί έναν πολύπλοκο μηχανισμό στον οποίο καλείσαι να βρίσκεσαι σε διαρκή ετοιμότητα και επαγρύπνηση για να επιβιώσεις με αξιοπρέπεια. Αν δεν σε απασχολεί αυτό έχεις μονάχα να αντιμετωπίσεις τα κάγκελα και την αιχμαλωσία. Όμως για τους ανθρώπους που διατηρούν την αγωνιστικότητα τους, μια λάθος κίνηση είναι πραγματικά ικανή να τινάξει στον αέρα ότι έχτισες με πολύ προσπάθεια. Το πρώτο διάστημα είναι δύσκολο γιατί εκτός των άλλων δεν γνωρίζεις τους κώδικες της φυλακής, η οποία αποτελεί ένα αχαρτογράφητο πεδίο με ορατές και αόρατες παγίδες.
Η υπηρεσία εκτός από την καταστολή διαθέτει την εξαγορά. Επιχειρεί διαρκώς να σε αφομοιώσει ώστε στα μάτια των συγκρατούμενων σου να μοιάζεις με προνομιούχος. Να σου εξασφαλίσει προνομιακή μεταχείριση για να σε διαχωρίσει από το σύνολο. Πάγια τακτική της εξουσίας σε πλήθος αγωνιστών. «Σχολή Αραβαντινού» μας ψιθύριζαν οι παλαιότεροι και πιο μαθημένοι.

Τα νέα μας καθήκοντα λοιπόν ορίζονταν στο καινούριο μας περιβάλλον πάντα με την “καθοδήγηση” του Β. Πάλλη που αποτέλεσε πρωτοπόρο αγωνιστή στο περιβάλλον της φυλακής. Δεν πηγαίνεις με κλειστή φυλακή στον αρχιφύλακα ή τον διευθυντή της φυλακής. Δεν δέχεσαι κεράσματα και δεν δίνεις χειραψίες με δαύτους, δεν έχεις προνόμια και διακρίσεις παρά μόνο δικαιώματα (όσα κατακτιούνται συλλογικά με αγώνες).
Όσο ωρίμαζε η πολιτική μου σκέψη στη φυλακή και αποτίνασσα τις επιδράσεις του ατομικισμού τόσο περισσότερο ανοιγόταν μπροστά μου ένα νέο πεδίο δραστηριοποίησης με έντονα ταξικό προσδιορισμό. Όσο τα ατομικιστικά εργαλεία ανάλυσης της πραγματικότητας κυριαρχούσαν τόσο η εξεγερτική σκέψη εγκλωβιζόταν στους δαιδαλώδης διαδρόμους αδυνατώντας να συνάψω αγωνιστικούς δεσμούς με τους καταπιεσμένους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του πρώτου καιρού η διαπάλη που διεξαγόταν στο κεφάλι μου σχετικά με τους αιτηματικούς αγώνες και τη συμμετοχή μας σε αυτούς. Το έλλειμμα επαφής με αιτηματικούς αγώνες εκτός φυλακής και η νοηματοδότηση της εξέγερσης ως βίωμα και όχι ως πολιτική διαδικασία και τέχνη του πολέμου με απομάκρυνε από τα πραγματικά επίδικα της φυλακής με αποτέλεσμα την έλλειψη κάθε διάθεσης στρατηγικής σκέψης και τον εγκλωβισμό σε απόλυτα σχήματα που δεν μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν την τακτική από την στρατηγική.
Άργησα να κατανοήσω ότι τα αιτήματα στις φυλακές αντανακλούν απλώς την υλική αποτύπωση της σκλαβιάς και των στερήσεων μας και ότι ο τρόπος της διεκδίκησης είναι αυτός που προσδίδει μαχητικότητα ή ρεφορμισμό. Ότι σε ένα ζόρικο πεδίο όπως η φυλακή η πολυπόθητη ισοπέδωση της μπορεί να αποτελεί τον αντικειμενικό πόθο όμως η δημιουργία κοινωνικών συσχετισμών γύρω από το άδικο ειδικά σε ένα περίκλειστο και απομονωμένο από την κοινωνία περιβάλλον θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί μια ανώτερη εξεγερτική κατάσταση.
Η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις εντός των τειχών αποτέλεσε για εμένα την πρώτη διαδικασία σύνθεσης με κάποιο κοινωνικό υποκείμενο που δεν εντασσόταν ιδεολογικά στον α/α χώρο. Μεγάλο σχολείο να μαθαίνεις μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικό και αντιφατικό περιβάλλον να αγωνίζεσαι.
Και ήταν αυτοί οι αγώνες εντός της φυλακής και ειδικά στην Ε πτέρυγα του κορυδαλλού που έδωσαν νέα πνοή και δυναμική τόσο στους κρατούμενους όσο και σε εμάς τους ίδιους για να συνεχίσουμε να ελπίζουμε ότι μπορεί το λουλούδι να ανθίσει και μέσα στο μπετόν.
Η ακτίνα Ε εκείνη τουλάχιστον την εποχή αποτελούσε μια πτέρυγα με ιδιαιτερότητες και εκρηκτικές αντιθέσεις στο εσωτερικό της. Στο ισόγειο κατοικούσαν οι μεταγόμενοι από όλες τις φυλακές της Ελλάδας που έρχονταν στον Κορυδαλλό για να δικαστούν. Στο υπόγειο βρίσκονταν στοιβαγμένοι σε θαλάμους κυρίως Άραβες που όταν τους αντίκριζες σκοτείνιαζε η ψυχή σου και πλημμύριζες από ντροπή και ενοχές για την πρωτοκοσμική σου καταγωγή.
Το υπόγειο ή καλύτερα την αποθήκη ανθρώπων την επισκέφτηκα μια και μοναδική φορά. Δυο και τρεις άνδρες κοιμόντουσαν μαζί σε ένα μονό κρεβάτι αδιαμαρτύρητα εξαιτίας του εθισμού τους στις κακουχίες. Οι «αόρατοι» της πτέρυγας δεν εμφανίζονταν συχνά στους πάνω ορόφους οπού ένα μεγάλο τμήμα τους αποκαλούσε υποτιμητικά «ταλιμπάν». Θυμάμαι μια μέρα τους «αόρατους» να εγκαταλείπουν μαζικά το υπόγειο και να διασκορπίζονται σε πτέρυγες ώστε να ανακατευτούν με τον γενικό πληθυσμό και το υπόγειο να χτίζεται ώστε να μην μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη του. Αόρατοι κρατούμενοι σε αόρατες συνθήκες κράτησης. Την επόμενη ημέρα μάθαμε ότι μια επιτροπή της Ε.Ε πρόκειται να επισκεφθεί τον Κορυδαλλό γεγονός που είχε προκαλέσει πονοκέφαλο στους κρατούντες.
Στον πρώτο και στον δεύτερο όροφο κατοικοεδρεύαμε οι εργαζόμενοι της πτέρυγας. Εργαζόμενοι και “μόνιμοι” κάτοικοι σε κελιά και σε θαλάμους. Η σύνθεση της Ε πτέρυγας ήταν ιδανική για να αγωνιστείς αφού οι μεταγόμενοι αποτελούσαν ένα υποκείμενο πιο ανεξάρτητο επειδή δεν ήταν δηλωμένοι στον Κορυδαλλό με αποτέλεσμα να μην είναι αρμόδια η φυλακή να τους τιμωρήσει για τη συμμετοχή τους σε κινητοποιήσεις. Η διαρκής εναλλαγή των εγκλείστων έδινε την δυνατότητα να ερχόμαστε σε επαφή με κοινωνικούς κρατούμενους ειδικά από παλιότερες γενιές που μας μετέφεραν τις εμπειρίες τους από εξεγέρσεις, αποδράσεις και κινητοποιήσεις όπως και τις προσωπικές τους εμπειρίες από τα χρόνια που πέρασαν στις φυλακές. Έδινε ακόμα τη δυνατότητα της μεταφοράς μηνυμάτων από άλλες φυλακές. Αυτό ήταν που τρόμαζε και την υπηρεσία της φυλακής. Η επαφή των πολιτικών με τους κοινωνικούς κρατούμενους.

Οι κοινοί αγώνες ντόπιων και μεταναστών, το διάβασμα, η διαρκής ανανέωση αγωνιστικών δεσμών, συνέβαλλαν σταδιακά στην ιδεολογική ωρίμανση . Τα ιδεολογικά εργαλεία για την ανάλυση των κοινωνικών ανισοτήτων και της πάλης των τάξεων πουν εάν απουσίαζαν από αυτή την αναμέτρηση θα κυριαρχούσαν μικροαστικά ιδεολογήματα και κυρίαρχες αφηγήσεις.
Φορέσαμε ξανά τα ταξικά μας γυαλιά. Μπορούσαμε πλέον να αναλύσουμε τους συσχετισμούς στην φυλακή και να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την αιχμαλωσία. Αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας σαν πολιτικοί κρατούμενοι.
Κυρίως όμως καταφέραμε να οικοδομήσουμε σχέσεις αλληλεγγύης και αποτίναξης της εκμετάλλευσης. Καταφέραμε να συμμαχήσουμε με κοινωνικούς κρατούμενους φτιάχνοντας κοινότητες αγώνα, βρίσκοντας το δίκιο μας σε απεργίες πείνας και κινητοποιήσεις.
Οργανώναμε διαμαρτυρίες και στάσεις έξω από τα γεμάτα με ανθρώπους πειθαρχία και συχνά καταφέρναμε να βγάζουμε κρατούμενους από αυτά ενώ άλλες φορές διεκδικούσαμε συλλογικά αιτήματα που αφορούσαν κυρίως την διαβίωση άπορων κρατουμένων και την ίση αντιμετώπιση των τοξικοεξαρτημένων που αντιμετωπίζονταν καχύποπτα και απάνθρωπα από την υπηρεσία.
Ακόμα συντάξαμε επιστολή προς το Υπουργείο στην οποία ζητούσαμε την κατάργηση του κολπικού ελέγχου που υφίσταντο οι γυναίκες κρατούμενες και καταφέραμε απέναντι στα κυρίαρχα πατριαρχικά στερεότυπα να θέσουμε το ζήτημα των γυναικείων βιασμών στη φυλακή.
Οι αγώνες της Κατερίνας Γκουλιώνη εκείνη την εποχή ανέδειξαν την βαρβαρότητα του κολπικού ελέγχου, μια καθιερωμένη πρακτική εις βάρος των γυναικών κρατουμένων που ελάχιστοι γνωρίζαμε μέχρι τότε.
Το πέρασμα από το «εγώ» στο «εμείς» διέρρηξε τις μικροαστικές αναστολές μας και επιτάγχυνε το διαζύγιο με τον ελιτισμό και τον αντικοινωνισμό. Μας έδωσε τη δυνατότητα να αντιληφθούμε τους κρατούμενους και συνολικά την καταπιεσμένη κοινωνία σαν εν δυνάμει συμμάχους στον αγώνα για την κοινωνική και ταξική χειραφέτηση και όχι σαν ανθρώπους που περισσεύουν εκτός από τον καπιταλισμό και από τις πολιτικές μας αναφορές.

[Κινητοποιήσεις Νοέμβρης 2008 Κορυδαλλός]

Κορυφαία στιγμή των κινητοποιήσεων αποτέλεσαν τα γεγονότα τον Νοέμβρη του 2008 όταν χιλιάδες κρατούμενοι καταφέραμε να οργανώσουμε και να συντονίσουμε την μαζικότερη απεργία πείνας στις ελληνικές φυλακές για 18 ημέρες. Εκεί είδαμε να απογειώνονται οι αγωνιστικές διαδικασίες που συγκροτήθηκαν τον προηγούμενο χρόνο στην πτέρυγα.
Βιώσαμε τον απόλυτο πανικό της υπηρεσίας που έχασε τον έλεγχο και παγιδεύτηκε στην δαιδαλώδη γραφειοκρατία που η ίδια υφαίνει για χρόνια σε βάρος των αδικημένων.
Μερικές εβδομάδες προτού ξεκινήσει η απεργία πείνας υπήρξε μια περίοδος έντονων ζυμώσεων μεταξύ των φυλακισμένων που αφορούσε την συγγραφή και τη σειρά των αιτημάτων. Αποφασίστηκε να τεθεί το ζήτημα της κατάργησης των πειθαρχικών ποινών σαν πρώτο αίτημα. Ακολούθησαν αιτήματα που αφορούσαν την μείωση του ορίου έκτισης ποινής για το σύνολο των κρατουμένων, την κατάργηση των φυλακών ανηλίκων, την μείωση της ποινής των ισοβίων και την μείωση του ορίου προφυλάκισης από 18 μήνες σε 12.
Ακόμα στο κείμενο που αναγνώρισαν και συνυπέγραψαν 8.000 απεργοί πείνας θίχτηκαν ζητήματα όπως η δημιουργία και βελτίωση επαρκών χώρων υγιεινής (λουτρά και τουαλέτες) , η ένταξη των φυλακών και του ψυχιατρείου των φυλακών στο Ε.Σ.Υ, η μεταφορά των ασθενών κρατούμενων σε δημόσια νοσοκομεία με ασθενοφόρα και όχι σε κλούβες δεμένοι πισθάγκωνα. Η καθολική δυνατότητα συμμετοχής των κρατουμένων στα ευεργετικά ημερομίσθια, στη φοίτηση, στα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, στις ευεργετικές άδειες. Η επέκταση των θεραπευτικών προγραμμάτων σε όλες τις φυλακές, η ταχύτερη προώθηση των κρατουμένων από το «μεταγωγών» στις φυλακές, η εφαρμογή ελεύθερου επισκεπτηρίου για όλους και η δημιουργία κλειστών χώρων για συνεύρεση με τον/την σύντροφο μας.
Όλες οι φυλακές της χώρας μπαίνουν στην κινητοποίηση. Στον Κορυδαλλό συμμετέχουν όλες οι ακτίνες εκτός της Α πτέρυγας. Οι κινητοποιήσεις του Νοέμβρη, με πυροκροτητή των εξελίξεων στον Κορυδαλλό την Ε πτέρυγα, δημιουργούν σε όλες τις φυλακές της Ελλάδας ένα πρωτόγνωρο κλίμα αποσταθεροποίησης στις διοικήσεις των φυλακών και στο υπουργείο Δικαιοσύνης.
Τα πειθαρχεία γεμίζουν απεργούς πείνας ενώ τα fax παίρνουν κυριολεκτικά φωτιά με τις αιτήσεις των απεργών να βομβαρδίζουν το υπουργείο. Τα κανάλια παίζουν καθημερινά τις εξελίξεις της κινητοποίησης θορυβημένα με τη μεγάλη συμμετοχή. Αυτό δίνει δυναμική στην κινητοποίηση αφού η απεργία παίρνει πρωτόγνωρη δημοσιότητα.
Συγκροτείται η πενταμελής Επιτροπή Αγώνα, αναγνωρισμένη από το σύνολο των κρατουμένων η οποία συντάσσει τα αιτήματα. Η επιτροπή αποτελείται από εκπρόσωπους εθνικοτήτων. Ο Βαγγέλης Πάλλης αποφασίστηκε να είναι στην πενταμελή επιτροπή εξαιτίας της αγωνιστικότητας του στο περιβάλλον της φυλακής.

Η χαρισματικότητα του Βαγγέλη να ξεσηκώνει τους κρατούμενους στοίχισε σε αρκετούς διευθυντές φυλακών την ηρεμία στις ακτίνες τους. Κανένας διευθυντής ή αρχιφύλακας δεν τον ήθελε αφού αποτελούσε κόκκινο πανί για εξεγερτικά γεγονότα. Υπήρξαν διάφοροι διευθυντές που αρνήθηκαν να τον βάλουν στην φυλακή απαντώντας στην απόφαση της Κεντρικής Μεταγωγής Κρατουμένων με μια λέξη: ανεπιθύμητος. Τίτλος τιμής για έναν εξεγερμένο, πρωτοστάτη σε τουλάχιστον τέσσερις εξεγέρσεις ( Χανιά. Τρίκαλα, Μαλανδρίνο, Κόρινθο) που είχε βασανιστεί, είχε γυρίσει τις φυλακές όλης της χώρας και είχε περάσει ατέλειωτες ώρες στα πειθαρχία. Νομίζω ότι σημείο κλειδί της καθολικής αναγνώρισης του Βαγγέλη υπήρξε η αδιαλλαξία του απέναντι στην αδικία και η έμπρακτη αλληλεγγύη του σε όποιον την υφίσταντο. Δεν υπήρχε περίπτωση να κλείσει μάτι εάν σε μια φυλακή υπήρχε άνθρωπος που κοιμάται στο πάτωμα, εάν ένα κελί θα γέμιζε πάνω από τα προβλεπόμενα, εάν ένας κρατούμενος δεν έβγαινε έγκαιρα από τα πειθαρχεία. Εάν κάποιο στρώμα ήταν σάπιο ή χιλιοκατουρημένο. Για τον Βαγγέλη η αξιοπρέπεια δεν χάθηκε ποτέ μαζί με την ελευθερία.
Την θέση του στην επιτροπή δεν την διεκδίκησε όπως οι καρεκλοκένταυροι της πολιτικής αλλά του την έδωσαν οι κρατούμενοι. Στις κινητοποιήσεις του 2008 είχα την τιμή να με ορίσει εκπρόσωπο της Ε πτέρυγας των φυλακών Κορυδαλλού.
Αναγνωρίζεται από την πλειοψηφία των κρατουμένων η «πρωτοβουλία για τα δικαιώματα των κρατουμένων» ως επίσημος συνομιλητής με το υπουργείο δικαιοσύνης. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η πρωτοβουλία βοήθησε στην δημοσιοποίηση του αγώνα μας. Αποτέλεσε ένα 24ωρο γραφείο τύπου και έδωσε τη δυνατότητα στον κάθε φυλακισμένο να επικοινωνεί και να δημοσιοποιεί τόσο τις καθημερινές εξελίξεις της κινητοποίησης όσο και τις αυθαιρεσίες που συνέβαιναν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Μια διαδικασία που ενδυνάμωσε τους φυλακισμένους και τους θωράκισε αρκετά απέναντι στην καταστολή. Η επιτροπή κρατουμένων συνέλλεγε τα στοιχεία από κάθε φυλακή και με τη σειρά της τα προωθούσε στην πρωτοβουλία.
Η πρωτοβουλία φανέρωσε τόσο τις δομικές ανεπάρκειες του αναρχικού χώρου που ενώ έδινε ρεσιτάλ μαχητικότητας στερούνταν δομών οργανικής σύνδεσης με τον φυλακισμένο κόσμο όσο και τις αφομοιωτικές επιδράσεις της αφού αποτέλεσε ένα δεκανίκι της σοσιαλδημοκρατίας που σκούπιζε τις αντιστάσεις μέσα στις φυλακές εγκλωβίζοντας δυναμικές , κάτι που φάνηκε τα επόμενα χρόνια ειδικά.
Η σύνδεση της πρωτοβουλίας με άτομα αναξιόπιστα και χωρίς αγωνιστικότητα που απλώς τους έταζαν ψήφους στο περιβάλλον της φυλακής και ξόρκιζαν τις εξεγερτικές διαδικασίες υπονόμευσε για τα επόμενα χρόνια την ανάπτυξη συλλογικών αγώνων στη φυλακή αφού οι νέες επιτροπές κρατουμένων ορίζονταν – έμμεσα ή άμεσα- από την πρωτοβουλία και τρέμανε στο άκουσμα του ονόματος του Βαγγέλη συκοφαντώντας τον υπόγεια.
Απότοκος των κινητοποιήσεων του Νοέμβρη: η δυνατότητα συγχώνευσης των πειθαρχικών ποινών, η ίση μεταχείριση απέναντι στο νόμο (κατάργηση 4/5 για εμπόρους ναρκωτικών κ.α. αδικήματα), η μετατροπή του “περιθωριακού” ζητήματος της φυλακής σε κεντρικό πολιτικό γεγονός για όσο κράτησε η απεργία. Όμως το πιο σημαντικό είναι η παρακαταθήκη που άφησε η συλλογική διεκδίκηση και η απεργία πείνας ως μέσο πάλης που αξιοποιήθηκε για την ικανοποίηση αιτημάτων που αφορούσαν τον γενικό πληθυσμό.
Η ανταπόκριση του κινήματος αλληλεγγύης υπήρξε συγκλονιστική για μια ακόμα φορά.
Η αποφασιστικότητα μας και η καθημερινή αλληλεγγύη που εισπράξαμε εκείνες τις μέρες του Νοέμβρη μύριζε μπαρούτι και κράτησε την κινητοποίηση για 18 μέρες στην επικαιρότητα δίνοντας κουράγιο στους φυλακισμένους που βομβαρδίζονταν από τόνους ψυχοφαρμάκων, ηρωίνης και καταστολής εκείνο το διάστημα από την υπηρεσία.
Μοναδική στιγμή η 4 Νοέμβρη ημέρα που πραγματοποιήθηκαν μαζικές συγκεντρώσεις έξω από πολλές φυλακές της Ελλάδας δίνοντας κουράγιο και δύναμη στους απεργούς.
Τίποτα δεν θα ήταν ίδιο χωρίς το κίνημα που σταθερά όλα αυτά τα χρόνια υφαίνει τον ιστό της αλληλεγγύης με ανιδιοτέλεια και ανυστεροβουλία.

[Η απάντηση της σωφρονιστικής μαφίας]

Η υπηρεσία ως αντίποινα γεμίζει ηρωίνη και ψυχοφάρμακα τη φυλακή. Αντίκριζες ανθρώπους γεμάτους όρεξη για ζωή και αγώνα να τρεμουλιάζουν κάτω από τις κουβέρτες τους και να εξαφανίζονται από τους διαδρόμους. Η πτέρυγα ξαφνικά ξεπρόβαλε νεκρή από ζωή. Όλο το πάθος καταναλώθηκε σε γραμμάρια ηρωίνης και η δίψα για τη νίκη αφυδατώθηκε στις ουρές για φάρμακα. Εκείνες τις ημέρες του Νοέμβρη ένοιωθες στην φυλακή τη θλίψη και την μελαγχολία να σε κυριεύουν. Το σύνθημα το «Κράτος πουλάει την ηρωίνη» δεν αποτελούσε πια ένα σπρέι στα Εξάρχεια αλλά μια ζωντανή εμπειρία που όφειλες να αναμετρηθείς μαζί της. Οι κρατούμενοι που μαζί ξεκινήσαμε να μαζεύουμε υπογραφές, οι πρωτοστάτες της κινητοποίησης βρίσκονταν κάτω από τις κουβέρτες μη δυνάμενοι να κινητοποιηθούν. Η ηρωίνη και τα ψυχοφάρμακα τους είχαν καθηλώσει.
Η υπηρεσία περνάει στην αντεπίθεση με απειλές για μεταγωγές και “απολύσεις” από τα μεροκάματα για να σπάσει την κινητοποίηση. Παραιτούμαι πρώτος από τα μεροκάματα μόλις ενημερώνομαι για τις πρώτες απολύσεις ώστε να μην υπάρχουν σκιές για ανισόμετρη μεταχείριση μεταξύ μας. Επιστρατεύει απεργοσπάστες να σπάσουν με δόλιους τρόπους την απεργία.
Έξω από τα κελιά των απεργών μαγειρεύουν όλο το βράδυ φαγητά που σπάνε ολονύκτια την όσφρυση και τρυπάνε το στομάχι των απεργών οι οποίοι κλείνουμε τις μύτες μας και πιέζουμε με τα χέρια τα στομάχια μας για να αντέξουμε. Παρά τις διαμαρτυρίες μας συνεχίζουν, παραμένοντας ερειστικοί, υπενθυμίζοντας μας ότι οι «υπηρεσιακές πλάτες» είναι οι μεγαλύτερες στην φυλακή.
Σε διπλανούς θαλάμους βοηθάμε κρατούμενους να ράψουν με κλωστές τα στόματα τους.
Ένα πρωί περίπου στις 15 μέρες απεργίας , μετά από αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες, αντιδράμε στις προκλήσεις των απεργοσπαστών και σπάμε -λίγοι σε αριθμό- τα μάτια της φυλακής έξω από το κελί μου. Ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με υπηρεσιακούς κρατούμενους. Δεν αργεί η λεκτική αντιπαράθεση να πάρει πιο βίαιο χαρακτήρα.
Με φωνάζουν στο αρχιφυλακείο και από εκεί με πηγαίνουν συνοδεία στο γραφείο του διευθυντή. Οι αρχιφύλακες με υποδέχονται με μαγκιές και βρισιές φυλακίστικες φωνάζοντας δυνατά επιχειρώντας να κάμψουν την ψυχολογία και το ηθικό του απεργού.
Οι αρχιφύλακες μου ανακοινώνουν ότι σε όποια πτέρυγα κι εάν με τοποθετήσουν θα έχω πρόβλημα με άλλους συγκρατούμενους. Ότι τα μάτια που έσπασα είναι αποτέλεσμα συλλογικών αγώνων και διεκδικήσεων και ότι όλοι οι κρατούμενοι είναι εξαγριωμένοι μαζί μου.
Τότε σε άριστη σκηνοθεσία ανοίγει μια πόρτα και ορμάει πάνω μου ένας μέχρι τότε άγνωστος σε εμένα ποινικός κρατούμενος για να με χτυπήσει. Μεταξύ μπουνιάς και κλωτσιάς, οι αρχιφύλακες σε ρόλο “προστάτη” τώρα μπαίνουν ανάμεσα μας και μου απευθύνονται: είδες, που έχεις ανοίξει κάρτα σε όλες τις πτέρυγες και δεν μπορούμε να σε πάμε πουθενά..
Η κινητοποίηση συνεχίζεται όμως η εξάντληση αρχίζει και εξανεμίζει τον αρχικό ενθουσιασμό. Η πρέζα θερίζει μέσα στην πτέρυγα και το καθημερινό ενδιαφέρον για την κινητοποίηση μειώνεται σταθερά. Αρχίζουν τα πρώτα δείγματα οπισθοχώρησης μετά τις διαρκείς απειλές για πειθαρχικές ποινές, μεταγωγές και απολύσεις από τα μεροκάματα ενώ η πείνα τσακίζει.
Η υπηρεσία προχωρεί στην θυροκόλληση της κιγκλίδας που ένωνε το ισόγειο με τους ορόφους, χωρίζοντας την πτέρυγα στα δύο. Απαγορεύοντας κάθε δυνατότητα επαφής των μεταγόμενων με τους μόνιμους έγκλειστους της πτέρυγας. Μια κομβική κίνηση στρατηγικής σημασίας που έσπασε τις γέφυρες που τροφοδότησαν με καύσιμα την κινητοποίηση.
Από την πρώτη στιγμή αποτέλεσε επίδικο η κινητοποίηση να μην εκφυλιστεί ώστε να αφήσει μια παρακαταθήκη αγώνα λαμπρή αντάξια του αίματος που χύθηκε στις φυλακές τις προηγούμενες δεκαετίες. Έτσι αποφασίσαμε να λήξουμε την απεργία συλλογικά και συντεταγμένα.

Παραθέτω κυρίως για ιστορικούς λόγους την ανακοίνωση λήξης της κινητοποίησης που συνέταξε η επιτροπή κρατουμένων:

«Ξεκινήσαμε τον αγώνα μας πριν από 18 μέρες 10.000 κρατούμενοι και κρατούμενες με την αποχή συσσιτίου και στη συνέχεια με την απεργία πείνας αγωνιστήκαμε για την αξιοπρέπεια μας, υψώσαμε το ανάστημα μας απέναντι στην αθλιότητα των φυλακών και την αδιαφορία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Σήμερα Πέμπτη 20 Νοεμβρίου, οι κρατούμενοι όλων των φυλακών της χώρας, από την Αλικαρνασσό ως την Κομοτηνή και από τη Χίο ως την Κέρκυρα, δηλώνουμε ότι αναστέλλουμε τις κινητοποιήσεις μας διακόπτοντας την απεργία πείνας. Το νομοσχέδιο που καταθέτει στη βουλή το Υπουργείο Δικαιοσύνης ικανοποιεί λίγα από τα αιτήματα μας. Ο υπουργός οφείλει να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του για την άμεση αποφυλάκιση του αριθμού των κρατουμένων που εξαγγέλλει και παράλληλα να κάνει συγκεκριμένες τις γενικές εξαγγελίες του. Εμείς οι κρατούμενοι αυτό το νομοσχέδιο το βλέπουμε σαν ένα πρώτο βήμα, αποτέλεσμα των αγώνων μας και της αλληλεγγύης της κοινωνίας, αλλά δεν μας καλύπτει, δεν λύνει τα βασικά προβλήματα μας.
Με τον αγώνα μας διεκδικήσαμε πάνω από όλα την αξιοπρέπεια που δεν την χαρίζουμε σε κανένα υπουργό και σε κανένα δεσμοφύλακα. Δε θα ανεχτούμε καμία αυθαιρεσία, καμιά εκδικητική μεταγωγή, κανένα εκφοβιστικό πειθαρχικό. Είμαστε όρθιοι και θα μείνουμε όρθιοι…..
Τέλος ευχαριστούμε το κίνημα αλληλεγγύης, κάθε φορέα και αγωνιστή που μας συμπαραστέκεται με όποιον τρόπο διαλέγει και δηλώνουμε ότι ο αγώνας μας ενάντια στις χωματερές ανθρώπων, για την δικαίωση όλων των αιτημάτων συνεχίζεται.»

[Η είσοδος στην Α΄ πτέρυγα]

Λίγες ημέρες μετά τη λήξη των κινητοποιήσεων δολοφονείται στα Εξάρχεια από το υπηρεσιακό όπλο του Επαμεινώνδα Κορκονέα ο αναρχικός μαθητής Α.Γρηγορόπουλος. Οι κρατούμενοι πραγματοποιώντας διαμαρτυρίες εντός των φυλακών συμμετέχουν και αυτοί με τον δικό τους τρόπο στα γεγονότα εκείνων των ημερών. Ανταποδίδοντας “στα Εξάρχεια” ένα μικρό σινιάλο αλληλεγγύης και συμπαράστασης για την αλληλεγγύη που εισέπραξαν στις δικιές τους κινητοποιήσεις.
Κουρασμένοι από τις κινητοποιήσεις του Νοέμβρη και τα γνωστά αλληλοφαγώματα που συμβαίνουν, μέσα και έξω, μετά από κάθε αγώνα ως κρατούμενοι δεν καταφέραμε να σηκώσουμε μια πιο δυναμική κινητοποίηση αντίστοιχη της βαρύτητας των γεγονότων.
Μετά την έντονη συναισθηματική φόρτιση από τα γεγονότα του Δεκέμβρη και την εξάντληση από την απεργία πείνας του Νοέμβρη με μετακομίζουν στην Α πτέρυγα του Κορυδαλλού.
Κάπου εκεί αποχαιρετάω τον ανυπότακτο Μαριάν Κόλα ο χαρακτήρας του οποίου με έκανε να γυρίσω χρόνια πίσω ενθυμούμενος τις ιστορίες για την “ηθική της φυλακής” και τους ανθρώπους της. Κάπου εκεί αποχαιρέτησα και την αντίσταση στη φυλακή αφού στο νέο περιβάλλον δεν υπήρχε αγωνιστικό ενδιαφέρων.
Οι κοινωνικοί κρατούμενοι προερχόμενοι συνήθως από τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας είναι άνθρωποι φτωχοί που κατέφυγαν στην παραβατικότητα για να επιβιώσουν. Τους πιο δυνατούς και πιο επιχειρησιακά ικανούς επιχειρούν οι μαφίες να στρατολογήσουν προκειμένου να δυναμώσουν τη σφαίρα επιρροής τους αυξάνοντας τις επιχειρησιακές δυνατότητες της ομάδας τους. Σε αντίθετη περίπτωση όταν σε μια πτέρυγα οι πολιτικοί κρατούμενοι και οι φυλακισμένοι αγωνιστές καλύψουν το κενό των ιεραρχικών ομάδων τότε συγκροτούνται αγωνιστικοί δεσμοί και συμμαχίες μεταξύ των κρατούμενων οι οποίες δεν ελέγχονται από καμιά εξουσία και δεν λογοδοτούν πουθενά.

Η ξεκάθαρη ιδεολογική και επιχειρησιακή ηγεμονία των ιεραρχικών ομάδων στην Α πτέρυγα δεν άφηνε τέτοια περιθώρια. Η δίψα για την αναζήτηση κέρδους και η υπερτροφική ματαιοδοξία για συγκέντρωση εξουσίας αναπτύσσονταν με ραγδαίες ταχύτητες που στο πέρασμα τους κατεδάφιζαν αξίες, ιδανικά και ανθρώπους.
Το νέο περιβάλλον ήταν βαθιά εμποτισμένο με τις αξίες του καπιταλισμού. Μια βαθιά σχέση ιδιώτευσης ορθώνονταν και στεκόταν αντιπαραθετικά στην αλληλεγγύη, στην ανάπτυξη αγωνιστικών δεσμών και στην πολιτικοποίηση.
Εάν έπρεπε με ένα σύνθημα να αποτυπωθεί η κατάσταση, πιστεύω ότι με δυο μικρές παραλλαγές προσαρμοσμένες στη συνθήκη της φυλακής το σύνθημα « το κελί σου, το φαΐ σου και άει γαμήσου» θα ήταν ταιριαστό.
Σε αυτό το περιβάλλον που βασίλευε η αποπολιτικοποίηση ένοιωθες την πτέρυγα σαν μια μεγάλη ρουφήχτρα να σε καταβροχθίζει.
Η λογική της αναζήτησης κέρδους με κάθε μέσο και κόστος όχι μόνο δεν μπορούσε να χαράξει σύνορα με το κράτος και την υπηρεσία αλλά έθετε την ίδια σύμμαχο στην αναζήτηση τρόπων οικονομικής και εξουσιαστικής ανέλιξης.
Οι βόμβες και οι εκβιασμοί ακόμα και κατά παραγόντων της σωφρονιστικής και δικαστικής εξουσίας σαφώς και δεν αποτελούσανε αντί συστημικές πρακτικές αλλά πρακτικές ανταγωνισμού μερίδας του παράνομου κεφαλαίου που επιδίωκε την απόλυτη ηγεμονία του ενίοτε ακόμα και απέναντι στο σύστημα που το θρέφει.
Το νέο μου περιβάλλον βρώμαγε αποπολιτικοποίηση και συμβιβασμό. Η καθιέρωση υπηρετών και υποτακτικών (τα λεγόμενα «ταξί» και «σπαθιά») αποτελούσε για τους φυλακόβιους επίδειξη ισχύος και ένδειξη υποταγής στην εξουσιομανία τους ενώ οι πιο αγωνιστικοί κρατούμενοι έβρισκαν διαρκώς αναχώματα στις προσπάθειες για συλλογικές κινητοποιήσεις από τα κεφάλια της πτέρυγας.
Οι αγώνες για περιφρούρηση και διεύρυνση των συλλογικών κατακτήσεων έβρισκαν τείχος και αδιαφορία αφού διατάρασσαν τις ισορροπίες και τις “δουλειές” μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον στο οποίο ηγεμόνευε η εξατομίκευση και οι «συλλογικοί σκοποί» εξαντλούνταν γύρω από την αγωνία για διατήρηση των ειδικών προνομίων μιας μικρής ελίτ κρατουμένων.

[Επίλογος]

Είχε φτάσει Μάρτης του 2009 και παρότι εγκλωβισμένοι σε μια καθημερινότητα που δεν μας εμπεριείχε, η δυναμική της αλληλεγγύης και το νοιάξιμο των συντρόφων μας έδινε κουράγιο να συνεχίσουμε. Παραμείναμε πολιτικά ζωντανοί και ψυχικά δυνατοί ώστε να μπορέσουμε να επιστρέψουμε δυναμικά στην κοινωνία και στο κίνημα. Καταφέραμε όλοι μαζί να προκαλέσουμε κόστος στην αστική τάξη και το πολιτικό προσωπικό σαν απάντηση στις καταδίκες συντρόφων.
Έτσι, τον Δεκέμβρη του 2008 παρότι έγκλειστοι στις φυλακές αισθανθήκαμε πολιτικά δικαιωμένοι αφού τα γεγονότα της εξέγερσης ήταν αποτέλεσμα της μαχητικότητας και της σταθερής τροχιάς σύγκρουσης που αναπτύχθηκε μέσα και έξω από τις φυλακές τα προηγούμενα χρόνια και ειδικά την τελευταία εξαετία. Κατανοώντας στην πράξη ότι οι μάχες οπισθοφυλακών μπορεί να μην έχουν τη λάμψη εκείνων της επαναστατικής ανόδου και των κοινωνικών εξεγέρσεων, ωστόσο χωρίς αυτές –όπως η ιστορία των κοινωνικών επαναστάσεων υπογραμμίζει- οι δεύτερες δεν πρόκειται να υπάρξουν.